2 Mga Hari (Kings)

1 Pagkamatay ni Ahab, naghimagsik ang Moab laban sa Israel. 2 Sa Samaria, na¬hulog naman si Haring Ocozias mula sa bintana ng kanyang kuwarto sa itaas at malubhang nasak¬tan. Kaya nagpadala siya ng mga sugo at sinabi sa kanila: “Umalis kayo at isangguni kay Baal-zebub na diyos ng Ekron kung mabubuhay pa ako sa aksidenteng ito.” 3 Isang anghel naman ni Yawe ang nag¬salita kay Elias ng bayan ng Tisbe: “Buma¬ngon ka’t umahon para salubungin ang mga sugo ng hari ng Samaria. Sasabihin mo sa kanila: Wala bang Diyos sa Israel kaya paalis kayo para sumangguni kay Baal-zebub na diyos ng Ekron? 4 Ito ngayon ang sinasabi ni Yawe: Hindi ka na makaba¬bangon pa mula sa kina¬hihigaan mo, kundi dito ka nga mamamatay.” At umalis si Elias.
5 Nagbalik ang mga sugo kay Ocozias, kayat sinabi nito: “Ano’t agad kayong buma¬lik?” 6 Sumagot ang mga ito: “Sina¬lubong kami ng isang lalaki at sinabi niya sa amin: Sige, bumalik kayo sa haring nagsugo sa inyo at sabihin sa kanya na ganito ang sabi ni Yawe – Wala na bang Diyos sa Israel kayat nagpadala ka ng sasangguni kay Baal-zebub na diyos ng Ekron? Kaya hindi ka na maka¬babangon pa mula sa kinahihigaan mo pagkat dito ka na mamamatay.”
7 Tinanong sila ng hari: “Ano ang itsura ng lalaking sumalubong sa inyo sa daan at nagsabi sa inyo ng mga salitang ito?” 8 Sinabi nila sa kanya: “May balabal na balahibo ang lalaki at may taling katad sa baywang.” Sinabi ng hari: “Siya si Elias na taga-Tisbe.”
9 Pinaalis ni Ocozias ang isang kapitan ng limampu kasama ang limampu niyang tauhan para puntahan si Elias. Nakaupo si Elias sa tuk¬tok ng bundok at sinabi sa kanya ng kapitan: “O tao ng Diyos, utos ng hari na bumaba ka.” 10 Sumagot si Elias sa kapitan ng limampu: “Kung ako’y tao ng Diyos, may apoy na bababa mula sa langit at lalamunin ka at ang iyong limampu.” May bumaba ngang apoy mula sa langit at nilamon siya at ang kanyang limampu. 11 Muling nagpadala ang hari ng isang kapitan ng limampu kasama ang limampu nitong tauhan, at sinabi nito kay Elias: “Tao ng Diyos, sina¬sabi ng hari na bumaba ka agad.” 12 Suma¬got si Elias at sinabi sa kanila: “Kung ako’y tao ng Diyos, may apoy na bababa mula sa langit at lalamunin ka at ang iyong limampu.” May apoy ngang bumaba mula sa langit at nilamon silang lahat.
13 Pinaalis ng hari ang ikatlong kapitan ng limampu na umahong kasama ng limampu niyang tauhan. Pagdating ng ikatlong kapitan, lumuhod ito sa harap ni Elias at nakiusap: “O tao ng Diyos, patawarin sana ninyo ako at ang limampu kong tauhan; alipin ninyo kaming la¬hat. 14 Alam kong may apoy na bumaba mula sa langit na lumamon sa dalawang kapitan at sa tig-limampu nilang tauhan. At ngayon, huwag ninyo sanang bale-walain ang buhay ko.”
15 Sinabi naman ng anghel ni Yawe kay Elias: “Bumaba kang kasama niya at huwag matakot.” 16 At tumindig si Elias at buma¬bang kasama nito papunta sa hari. Sinabi ni Elias sa hari: “Ganito ang sinasabi ni Yawe: Dahil ba sa wala nang Diyos sa Israel at nag¬sugo ka para sumangguni kay Baal-zebub na diyos ng Ekron? Kaya hindi ka na makababangon pa mula sa kinahihigaan mo pagkat diyan ka na nga ma¬mamatay.” 17 Nama¬tay nga si Ocozias ayon sa salita ni Yawe na sinabi ni Elias. At dahil wala siyang anak na lalaki, si Yoram na kanyang kapatid ang nagharing kahalili niya sa ikalawang taon ni Yoram na anak ni Yosafat na hari ng Juda. 18 Ang iba pang tungkol kay Ocozias, ang kanyang mga gawa, ay nasa Mga Pangya¬yari sa Mga Hari ng Israel.
Dinala sa langit si Elias
2 • 1 Dinala ni Yawe si Elias sa langit sa isang ipuipo. Ganito ang nang¬yari: Umalis sa Gilgal sina Elias at Eliseo, 2 at sinabi ni Elias kay Eliseo: “Dumito ka na lamang, sapagkat pina¬pupunta ako ni Yawe sa Betel.” Sinabi ni Eliseo: “Isinusumpa ko kay Yawe at sa buhay mo na hindi kita iiwan.” At magkasama silang bumaba sa Betel.
3 Sinalubong si Eliseo ng samahan ng mga propeta sa Betel at sinabi sa kanya: “Alam mo bang kukunin sa iyo ngayon at iaakyat ni Yawe ang iyong panginoon?” Sumagot siya: “Oo, alam ko. Kayat tuma¬himik na lang kayo.” 4 Sinabi ni Elias kay Eliseo: “Dumito ka na lang dahil sa Jerico lang naman ako isinusugo ni Yawe.” Ngu¬nit sumagot si Eliseo: “Isinusumpa ko kay Yawe at sa iyong buhay, hindi kita iiwan.” Kayat nakarating sila sa Jerico.
5 Nilapitan si Eliseo ng samahan ng mga propeta sa Jerico at sinabi sa kan¬ya: “Alam mo bang kukunin sa iyo nga¬yon at iaakyat ni Yawe ang iyong pa¬nginoon?” Sumagot si Eliseo: “Oo, alam ko. Tuma¬himik kayo.” 6 Sinabi ni Elias kay Eliseo: “Dumito ka na sana, dahil sa Jordan lang naman ako isinusugo ni Yawe.” At sinabi ni Eliseo: “Isinu¬sumpa ko kay Yawe at sa buhay mo, hindi kita iiwan.” At kapwa sila nagpatuloy.
7 Sumunod namang malayu-layo sa kanila ang limampu sa samahan ng mga propeta sa Jerico. Nang nasa tabi na ng Jordan sina Elias at Eliseo, 8 kinu¬ha ni Elias ang kanyang balabal, bina¬lumbon at inihampas sa tubig. Nahati ang tubig doon at dito, at tumawid sila sa tuyong lupa sa ilog.
9 Pagkatawid nila, sinabi ni Elias kay Eliseo: “Hingin mo kung ano ang gagawin ko para sa iyo bago ako kunin sa iyo.” Sinabi ni Eliseo: “Mapasaakin sana ang pinakamabuti sa iyong espi¬ritu.” 10 Suma¬got si Elias: “Mahirap ang hinihingi mo. Ngunit kung makikita mo akong kinu¬kuha mula sa iyo at ini¬a¬akyat, mapapa¬sa¬iyo ito. Kung hindi, hindi ito mapapasa¬iyo.”
11 Habang nag-uusap sila sa kani¬lang paglakad, isang karwaheng apoy at mga kabayong apoy ang big¬lang puma¬gitna sa kanila, at umakyat si Elias sa langit sa isang ipuipo.
12 Nakita ito ni Eliseo at sumigaw siya: “Ama, Ama ko! Ang karwahe ng Israel at mga mangangabayo nito!”
At hindi na siya nakita pa ni Eliseo. Hinawakan nito ang kanyang suot at wi¬narak. 13 At dinampot niya ang balabal ni Elias na nalaglag mula rito, at nagbalik siya’t tumayo sa pampang ng Jordan. 14 Hawak niya ang balabal na nalaglag kay Elias at hinampas niya nito ang tubig, pero hindi iyon nahati. At sinabi niya: “Nasaan si Yaweng Diyos ni Elias?” Hi¬nampas niyang muli ang tubig at nahati iyon, at tumawid si Eliseo.
15 Nakita siya ng samahan ng mga pro¬peta ng Jerico sa kabilang ibayo ng Jordan at sinabi ng mga ito: “Nana¬nahan kay Eliseo ang espiritu ni Elias.” Sinalubong nila si Eliseo, yumuko sa kanya at sina¬bing 16 “Narito kasama ng iyong mga ling¬kod ang limampung ma¬gigiting na lalaki. Paalisin mo sila para hanapin si Elias at baka dinala siya ng espiritu ni Yawe at ipinadpad sa isa sa mga bundok o lam¬bak.” Sinabi ni Eliseo: “Wala kayong pa¬aa¬lisin.” 17 Ngu¬¬nit labis na nagpumilit ang mga propeta ka¬yat napapayag nila si Eliseo, at nag¬papunta sila ng limam¬pung lalaki. Tatlong araw silang naghanap pero hindi nila siya nakita. 18 Nagbalik sila kay Eliseo na nasa Jerico, at sinabi nito sa kanila: “Di ba’t sinabi ko na sa inyong huwag na kayong lumakad?”
• 19 Sinabi naman ng mga taga-lunsod kay Eliseo: “Maganda ang lokasyon ng siyudad na ito, tulad ng nakikita ng aking panginoon, ngunit masama ang tubig kayat tiwangwang ang lupa.” 20 Sinabi niya sa mga ito: “Dalhan ninyo ’ko ng isang bagong palayok at lagyan ito ng asin.” Dinala nga nila ito sa kanya, 21 at nagpunta si Eliseo sa bukal ng tubig at isinaboy doon ang asin, at sinabi: “Ito ang sinasabi ni Yawe: Pinaga¬ling ko na ang tubig na ito. Hindi na ito pag¬mu-mulan ng kamatayan o kawalang-bunga.” 22 At guma¬ling ang tubig hanggang sa panahong ito, ayon sa sinabi ni Eliseo.
23 Umahon siya sa Betel mula roon. Paahon siya sa daan nang lumabas sa lunsod ang ilang batang lalaki, at nilibak siya sa pagsasabing: “Ahon, kalbo! Ahon, kalbo!” 24 Lumingon si Eliseo, tiningnan sila at isinumpa sa ngalan ni Yawe. At lumabas mula sa gubat ang dalawang inahing oso at nilapa ang apatnapu’t dalawa sa kanila. 25 Mula roon, nagtuloy si Eliseo sa Bundok Karmel, at mula naman doo’y nagbalik siya sa Samaria.

3 1 Sa ikalabingwalong taon ng pag¬¬hahari ni Yosafat sa Juda, nagsimula namang mag¬hari sa Israel si Yoram na anak ni Ahab, at labin¬¬dalawang taon siyang nag¬hari. 2 Ginawa niya ang masama sa paningin ni Yawe pero hindi gaya ng kanyang ama at ina, sapagkat inalis niya ang estatuwa ni Baal na ginawa ng kanyang ama. 3 Lamang ay ipinagpatuloy niya ang mga kasalanan ni Yeroboam na anak ni Nabat na nag¬bulid sa Israel sa pagkakasala, at hindi lu¬mayo roon.
Ang Israel at ang Juda laban sa Moab
4 Samantala, may tupahan si Meshang hari ng Moab, at binabayaran niya ang hari ng Israel taun-taon ng sandaang libong kordero at ng sandaang libong barakong tupang may bala¬hibo. 5 Ngunit pagkamatay ni Ahab, naghimag¬sik sa hari ng Israel ang hari ng Moab.
6 Nang panahong iyon, umalis si Haring Yoram sa Samaria at pinakilos ang buong Israel. 7 Nagpasabi rin siya kay Yosafat na hari ng Juda: “Naghimagsik sa akin ang hari ng Moab. Pu-wede ka bang sumama sa akin para labanan ang Moab?” Sumagot ang hari ng Juda: “Sasa¬ma-han kita pagkat ikaw at ako ay iisa, ang aking bayan at ang iyong bayan, ang aking mga ka¬bayo at ang iyong mga kabayo.” 8 Nagtanong siya: “Saan tayo aahon?” At sinabi niyang “Sa daang nasa disyerto ng Edom.”
9 Pitong araw nang pagala-gala ang mga hari ng Israel, Juda at Edom, at wala nang tubig para sa mga kawal at sa mga hayop na sumu¬sunod sa kanila. 10 Sinabi ng hari ng Israel: “Tinawag tayong tatlong hari ni Yawe para ibigay lamang sa mga kamay ng Moab.” 11 Sinabi naman ni Yosafat: “Wala bang pro¬peta rito si Yawe upang masangguni natin si Yawe sa kan¬ya?” Isa sa mga lingkod ng hari ng Israel ang nagsabi: “Narito si Eliseo na anak ni Safat. Siya ang nag¬bubuhos ng tubig sa mga kamay ni Elias.” 12 At sinabi ni Yosafat: “Sumasakanya ang salita ng Diyos.” Kayat nagpunta kay Eliseo ang hari ng Israel, ang hari ng Edom at si Yosafat.
13 Sinabi ni Eliseo sa hari ng Israel: “Ano ang pakialam ko sa iyo? Sa mga propeta ng iyong ama o ina ka pumunta.” Ngunit tina¬nong siya ng hari ng Israel: “Tinawag kaya ni Yawe kaming tatlong hari para ibigay sa mga kamay ng Moab?” 14 Sumagot si Eliseo: “Buhay si Yawe ng mga Hukbo na aking pinag¬lilingkuran, kung hindi dahil kay Yosafat na hari ng Juda, hindi kita haharapin ni titingnan. 15 Ngayon, dalhan mo ako ng manunugtog ng alpa.” At habang tumu-tugtog ito, hinagip si Eliseo ng kamay ni Yawe, 16 at sinabi nito: “Ito ang sinasabi ni Yawe: Punuin ninyo ng maraming kanal ang lambak na ito, 17 sapagkat ganito ang si¬na¬sabi ni Yawe: hindi kayo makakakita ng hangin o ulan pero mapupuno ng tubig ang lambak upang kayo, ang inyong mga kawal at mga hayop ay maka¬inom. 18 Pero maliit na bagay lamang ito sa ma¬ta ni Yawe, sapagkat ibibigay rin niya sa inyong mga kamay ang Moab. 19 Sasakupin nin¬yo ang lahat ng napapaderang lunsod at mahahalagang bayan. Ibubuwal ninyo ang lahat ng namu¬mungang punungkahoy, tatakpan ang lahat ng bukal at kakalatan ng mga bato ang lahat ng ma¬tabang bukid.”
20 Kinaumagahan, sa oras ng pagha¬handog, heto na ang tubig mula sa Edom, at binaha ang buong lupain.
21 Nalaman ng mga Moabita na dumating ang mga hari para lumaban sa kanila, kayat tinipon nila ang lahat ng lalaking nasa edad na para hu¬mawak ng sandata at pinagbantay sa hang¬ganan. 22 Nang magising sila kina¬umaga¬han, nakita ng mga Moabitang nasa kabila ang tubig na sinisikatan ng araw, at simpula ng du¬go ang tubig. 23 Kayat sinabi nila: “Dugo! Tiyak na naglaban-laban at nagpatayan ang mga ha¬ri. Sugod, Moab, at mangulimbat!” 24 Pag¬dating nila sa kampo ng Israel, tumindig ang mga Israelita at nilupig ang mga Moabitang tumakas mula sa kanila. 25 Pinasok ng mga ito ang Moab na hawak ang tabak. Winasak ng mga Israelita ang mga lunsod at lahat ng matabang lupa’y hinagisan ng bato ng bawat isa hanggang ma¬tambakan ng bato ang mga iyon. Hinara¬ngan nila ang bawat bukal at pinutol ang bawat na¬mu¬mungang punungkahoy. Ang Kir-hareset la¬mang at ang mga bato nito ang nalabi. Ngunit kinubkob ng mga lalaking may tirador ang lun¬sod, at sinalakay rin.
26 Nang makita ng hari ng Moab na tagilid siya sa labanan, isinama niya ang pitundaang man-dirigma para malusutan ang hari ng Edom. Ngu¬nit hindi nila iyon nagawa. 27 Kayat kinuha nito ang kanyang panganay na anak na lalaki na hahalili sana sa kanya bilang hari, at sinunog iyon bilang handog sa ibabaw ng pader. Matindi ang poot laban sa Israel kaya umurong sila at umuwi sa kanilang lupain.
Si Eliseo at ang langis ng biyuda
4 • 1 Isang babae na asawa ng isang nasa samahan ng mga propeta ang tumawag kay Eliseo at sinabing “Patay na ang aking asawa na inyong lingkod, at alam ninyo na may pitagan siya kay Yawe. Ngunit ngayo’y duma¬ting ang pi¬nag¬kakautangan niya para kunin ang dalawa kong anak na lalaki bilang alipin.” 2 Sinabi sa kanya ni Eliseo: “Ano ang ma¬gagawa ko para sa iyo? Sabihin mo sa akin kung ano’ng meron ka sa iyong ba¬hay?” Sumagot siya: “Wala ako ni anu¬man liban sa kaunting langis na panlinis.” 3 Sinabi ni Eliseo: “Lumakad ka’t mang¬hingi ng mga garapong walang laman sa iyong mga kapitbahay. 4 Dalhin mo lahat ng kaya mo, at saka ka umuwi kasama ang iyong anak at isara ang pinto. Buhu¬san mo ng langis ang lahat ng garapon at itabi ang mga puno na.”
5 Umalis nga ang babae at isinara niya ang pinto kasama ang kanyang mga anak. Dinala ng mga ito sa kanya ang mga garapon at binuhusan naman niya ang mga ’yon. 6 Nang puno na ang lahat ng garapon, sinabi niya sa kanyang anak: “Dalhan mo ako ng isa pang garapon.” At sinabi naman ng anak: “Wala na.” At tu¬migil na ang da¬loy ng langis.
7 Kayat pinuntahan niya ang tao ng Diyos at sinabi ito sa kanya. Sinabi ni Eliseo sa kanya: “Hala, ipagbili mo ang langis at bayaran mo ang iyong utang. At mabubuhay ka at ang iyong mga anak sa matitira.”
Binuhay ni Eliseo ang patay
• 8 Isang araw, nagpunta naman si Eliseo sa Sunem, at inanyayahan siyang kumain doon ng isang babaeng may¬kaya. Kayat tuwing mapapadaan siya, nagtutuloy siya roon para ku¬main.
9 Sinabi ng babae sa kanyang asawa: “Nakita mo na, sabi ko na nga ba’t isang banal na tao ng Diyos ang lala¬king ito na malimit dumaan sa atin. 10 Gumawa tayo ngayon ng isang maliit na kuwarto sa bu¬bungan para sa kanya, at lagyan natin ng higaan, mesa, silya at lampara. Kayat pag¬parito niya, doon siya makatutuloy.”
11 Isang araw, pagdating ni Eliseo, umak¬yat siya sa kuwarto sa bubungan at nahiga roon. 12 At sinabi niya sa kanyang alalay na si Gehazi: “Tawagin mo ang Sune¬mita.” Tinawag nga nito ang babae, at humarap ito kay Eliseo.
13 Sinabi ni Eliseo sa kanya: “Sabihin mo sa akin – labis mo kaming pinag-abalahan – ano ngayon ang magagawa namin para sa iyo? Gusto mo bang ka¬¬usapin ko para sa iyo ang hari o ang pi¬nuno ng hukbo?” Sumagot ang babae: “Ako’y nasa sarili kong bayan.”
14 At sinabi ni Eliseo kay Gehazi: “Ano kaya ang magagawa natin para sa kan¬ya?” Sumagot ang binata: “Wala siyang anak at matanda na ang kanyang asa¬wa.” 15 Kaya sinabi ni Eliseo: “Tawagin mo siya.” Tinawag siya ng alalay, at tu¬mayo ang babae sa may pintuan. 16 Sinabi ni Eliseo: “Sa ganito ring pana¬hon sa susu¬nod na taon, kakargahin mo ang isang anak na lalaki.” Sumagot ang babae: “Hindi, O tao ng Diyos, pa¬nginoon ko. Hu¬wag ninyong linlangin ang inyong lingkod.”
17 Ngunit naglihi ang babae at nag¬ka¬anak ng isang lalaki sa mismong pana¬hong sinabi ni Eliseo.
18 Lumaki ang batang lalaki. Isang araw, pinuntahan niya ang kanyang ama na kasama ng mga nag-aani. At sinabi nito sa kanyang ama: “Ang ulo ko! Ang ulo ko!” 19 Kaya iniutos ng ama sa isang utusan: “Dalhin mo siya sa kanyang ina.” 20 Binuhat siya ng utusan at dinala sa kanyang ina, at naupo ang bata sa kandu¬ngan ng kanyang ina hanggang tangha¬ling-tapat, at namatay.
21 Umakyat ang ina at inilapag ang bata sa higaan ni Eliseo, at saka umalis ma¬tapos isara ang pinto. 22 Tinawag niya ang kanyang asawa: “Padalhan mo ako ng isang asno at ng isa sa mga utusan. Pu¬puntahan ko agad ang tao ng Diyos, at saka ako uuwi.” 23 Nagta¬nong ang lalaki: “Bakit ka pupunta sa kanya? Hindi pa naman bagong buwan o araw ng pa¬hi¬nga.” Ngunit sinabi ng babae: “Huwag kang mag-alala.”
24 Inihanda niya ang asno, at sinabi sa kanyang utusan: “Sige, manguna ka’t hu¬wag titigil hanggang hindi ko sinasabi sa iyo.” 25 Umalis nga siya at dumating sa Bundok Karmel na kinaroroonan ng tao ng Diyos. Nakita siya ni Eliseo sa malayo, at sinabi nito sa kan¬yang alalay: “Narito na ang Sunemita. 26 Tumakbo ka ngayon at salubungin siya at sabihing: Mabuti ba ang lagay ninyo? Kumusta ang inyong asawa? At ang bata?” Sumagot ang babae: “Mabuti naman.” 27 Lumapit siya sa tao ng Diyos sa bundok, at niyakap ang mga paa nito. Lumapit si Gehazi para ilayo siya ngunit sinabi ng tao ng Diyos: “Pabayaan mo siya, dahil may pait na nasa kanyang kaluluwa, at itinago ito sa akin ni Yawe at hindi pa inihahayag sa akin.”
28 Sinabi ng babae: “Humingi ba ako sa inyo, panginoon ko, ng isang anak na lalaki? Di ba’t sinabi ko nang huwag ninyo ’kong linlangin? 29 Sinabi ni Eliseo kay Gehazi: “Humanda ka, kunin mo ang aking tungkod at lumakad ka. Kung sinu¬man ang masalubong mo, huwag mo siyang batiin; at kung may bumati naman sa ’yo, huwag mo siyang sasagu¬tin. At sa sandaling dumating ka, ipatong mo ang aking tungkod sa mukha ng bata.” 30 Ngu¬nit sinabi ng ina ng bata: “Isi¬nu-sumpa ko kay Yawe at sa bu¬hay ninyo na hindi ko kayo iiwan.” Kayat tu¬mindig si Eliseo at sumunod sa babae.
31 Umuna na si Gehazi sa kanila at ipi¬natong ang tungkod sa mukha ng ba¬ta, ngunit wala pa ring imik o kibo ang bata. Kaya bumalik si Gehazi at sinalubong si Eliseo at sinabi sa kanya: “Hindi pa na¬gi¬gising ang bata.”
32 Pumasok si Eliseo sa bahay, at na¬¬kita niyang patay ang bata at naka¬higa sa kanyang higaan. 33 Pumasok siya sa ku¬warto, isinara ang pinto sa likuran niya at nanalangin kay Yawe. 34 At dinapaan niya ang bata, inilapat ang kanyang bibig sa bibig nito, ang kanyang mga mata sa mga mata nito, ang kanyang mga kamay sa mga kamay nito; at nanumbalik ang init sa katawan ng bata. 35 Tumindig si Eliseo at nanaog, at nagparoo’t parito sa bahay. Muli siyang umakyat at niyu¬kuan ang bata, at pitong beses itong nagbahin, at saka nag¬mulat ng mga mata. 36 Tina¬wag ni Eliseo si Gehazi at sinabi: “Tawagin mo ang babae.” Pag¬dating ng babae, si¬nabi sa kanya ni Eliseo: “Kargahin mo ang iyong anak.” 37 Pu¬masok iyon, nagpatirapa sa kanyang paanan, at kinarga ang kanyang anak at saka lumabas.
38 Nagbalik sa Gilgal si Eliseo. Tag¬gutom sa lupain, at nang nakaupong ka¬sama niya ang samahan ng mga pro¬¬peta, sinabi niya sa kanyang alalay: “Isalang mo ang malaking kaldero at mag¬handa ka ng sabaw para sa samahan ng mga propeta.” 39 Isa sa kanila ang luma¬bas sa bukid para manguha ng mga gulay, na¬kakita siya ng halamang-ligaw at na¬nguha siya ng mga bu-ngang nakaka¬lason, at pinuno ang kanyang balabal. Pagbalik niya, hiniwa niya ang mga iyon sa kaldero ng sabaw, sapagkat hindi niya alam kung ano iyon. 40 At inihain nila ang sabaw sa mga lalaki. Ngunit habang tinitikman nila ang sabaw, sumigaw sila: “Tao ng Diyos, purong lason ito!” Kayat hindi na sila nakakain pa. 41 At sinabi ni Eliseo: “Dalhan ninyo ’ko ng harina.” At ibi¬nuhos niya iyon sa kaldero, at sinabi niya: “Ha¬inan ninyo ang mga tao at pa¬¬kanin.” At wala nang anumang ma¬sa¬ma sa kaldero.
Pinarami ni Eliseo ang harina
• 42 Isang lalaki ang dumating mula sa Baalsalisa na may dalang tinapay at trigo sa tao ng Diyos. Ito ang dalawampung tinapay mula sa unang bahagi ng sebada at trigo nitong huling anihan. Sinabi ni Eliseo sa lalaki: “Ibigay mo sa mga tao para makakain sila.”
43 Sinabi ng kanyang alalay: “Paano ko ito ihahain sa sandaang katao?” Ngunit sinabi ni Eliseo: “Ibigay mo sa mga tao para makakain sila, sapagkat ito ang sinasabi ni Yawe: Kakain sila at may matitira pa.” 44 Inihain nga ito ng binata sa kanila at nagsikain sila at may natira pa, ayon sa sinabi ni Yawe.
Pinagaling ni Eliseo si Naaman
5 • 1 Si Naaman ang pinuno ng hukbo ng hari ng Aram. Mataas ang pag¬tingin sa lalaking ito ng kanyang hari at pinakikinggan siya dahil sa kanya binigyang-tagumpay ni Yawe ang Aram. Magiting na mandirigma nga siya pero meron siyang ketong.
2 Isang araw, sinalakay ng ilang kawal Arameo ang lupain ng Israel at may na¬bihag na isang dalaga. Naging alipin ito ng maybahay ni Naaman. 3 Sinabi niya sa kanyang amo: “Kung haharap lamang sana ang aking pangi¬noon sa propetang nasa Samaria, tiyak na pagagalingin ni¬yon ang kanyang ketong.”
4 Pinuntahan ni Naaman ang kanyang hari at sinabi: “Ganoo’t ganito ang sinabi ng dalagang galing sa lupain ng Israel.” 5 Sinabi naman ng hari ng Aram sa kanya: “Sige, pumunta ka. At mag-pa¬padala ako ng sulat sa hari ng Israel.”
Lumakad nga si Naaman at nagdala siya ng sampung baretang ginto, anim na libong pirasong pilak at sampung pampiyestang damit. 6 Pagdating niya, iniabot niya ang sulat sa hari ng Israel na nagsa¬sabing “Sa pagtanggap mo ng sulat na ito, ipinadadala ko sa iyo ang aking lingkod na si Naaman para paga¬lingin mo ang kanyang ketong.”
7 Pagkabasa ng hari ng Israel sa sulat, winarak niya ang kanyang damit at sinabi: “Ako ba’y Diyos para pumatay at bumu¬hay? At ipinadala sa akin ng hari ng Aram ang lalaking ito para pa-galingin sa kan¬yang ketong! Tingnan ninyo ngayo’t hu¬ma¬hanap lamang siya ng dahilan para makipag¬digma sa akin.”
8 Nalaman ni Eliseong tao ng Diyos na winarak ng hari ng Israel ang damit nito, kayat nagpasabi siya sa hari: “Bakit mo winarak ang iyong damit? Papuntahin mo siya ngayon sa akin, at ma¬lalaman niyang may propeta sa Israel.”
9 Nagpunta nga si Naaman, kasama ang kanyang karwahe at mga kabayo, at tumigil sa may pintuan ng bahay ni Eliseo. 10 At nagsugo naman si Eliseo sa kanya para sabihing “Magpunta ka sa Ilog Jordan at pitong beses kang ma¬ligo, at manunumbalik sa dati ang iyong laman at lilinis ka.”
11 Umalis sa galit si Naaman, sapag¬kat naisip niyang “Akala ko pa nama’y siya mismo ang lalabas at tatayo’t tatawag sa ngalan ni Yaweng kanyang Diyos, at ida¬dampi ang kanyang kamay sa bahaging may sakit at aalisin ang ketong. 12 Di ba’t mas higit pa nga ang Abana at Parfar na mga ilog ng Damasco kaysa lahat ng tubig sa Isra¬el? Di ba ’ko makapaliligo sa mga ilog ng Damasco para luminis?” Kayat pauwi siyang umalis sa galit.
13 Lumapit naman sa kanya ang kan¬yang mga alipin at sinabi: “Ama ko, kung mahirap na bagay ang ipinagawa sa inyo ng propeta, di ba’t gagawin ninyo ’yon? Lalo na kapag sinabi n’ya sa in¬yong ma¬ligo at luminis!”
14 At lumusong nga si Naaman sa Jor¬dan at pitong beses na lumubog, gaya ng sinabi sa kanya ni Eliseo. Na¬numbalik sa dati ang kanyang laman, tulad ng sa isang bata at luminis siya.
15 At nagbalik si Naaman sa tao ng Diyos kasama ang lahat niyang tau¬han. Nagtuloy siya at sinabi: “Ngayo’y alam ko nang walang ibang Diyos saanman sa daigdig kundi sa Israel. Tanggapin mo sana ang regalong ito mula sa iyong ling¬kod.”
16 Ngunit sumagot si Eliseo: “Buhay si Yaweng pinaglilingkuran ko, at wala akong tatanggapin.” At kahit na pilitin siya ni Naaman, tumanggi pa rin siya.
17 Kayat sinabi ni Naaman sa kanya: “Kung ayaw mo, ipahintulot mo naman sanang mabigyan ako ng lupa mula sa iyong lupain – ang kayang dalhin ng dala¬wang mola. Sapagkat hindi na ako mag-aalay ng anumang sinunog na handog at hain sa sinumang diyos kundi kay Yawe lamang. 18 At pata¬warin nawa ako ni Yawe sa bagay na ito: Sa pagpun¬ta ng aking hari sa templo ng kanyang diyos na si Rimmon para sumamba, nakakapit siya sa aking bisig at kasama niya akong yuyuko sa templo ni Rimmon. Pata¬warin nawa ako ni Yawe sa bagay na ito.” 19 Su¬ma¬got si Eliseo: “Humayo kang mapa¬yapa.”
At lumakad nga si Naaman.
Malayu-layo na si Naaman, 20 nang ma¬isip ni Gehazing alalay ni Eliseo: “Pi¬nalampas ng aking panginoon ang Ara¬meong iyong si Naaman sa pagtanggi ni¬yang tanggapin ang kanyang mga dala. Buhay nga si Yawe, at hahabulin ko siya’t makakakuha ako sa kanya.”
21 Hinabol ni Gehazi si Naaman at na¬kita ni Naaman na may humahabol sa kanya kayat bumaba siya mula sa kan¬yang karwahe para salubungin at batiin. 22 Sinabi naman sa kanya ni Ge¬hazi: “Ipi¬nasasabi ng aking panginoon: May da¬la¬wang binata sa samahan ng mga pro¬peta ang kararating lamang mula sa ka¬bun¬dukan ng Efraim. Kung maaari sana’y pa¬ki¬bigyan mo ako ng isang baretang pilak at dalawang bagong damit para sa ka¬nila.” 23 Sumagot si Naaman: “Tang¬ga-pin mo ang dalawang baretang pilak.”
Pinilit ni Naaman si Gehazi na tang¬gapin iyon, at itinali niya ang dalawang baretang pilak sa dalawang sako kasa¬ma ang dalawang bagong damit, at ibi¬nigay sa dalawa sa kanyang mga utu-san. Binu¬hat naman nila ito at lumakad na una kay Gehazi. 24 Pagda¬ting nila sa Ofel, kinuha ni Gehazi ang mga ito sa kanila at itinago sa kanyang bahay. At pina¬alis niya ang mga tauhan ni Na-aman, at nagsilakad naman ang mga ito.
25 Nang humarap siya sa kanyang pa¬¬nginoon, tinanong siya ni Eliseo: “Sa’n ka galing, Gehazi?” Sumagot siya: “Wala namang pinuntahan ang inyong lingkod.” 26 Sumagot si Eliseo: “Di ba’t humabol ang aking espiritu nang buma¬ba ang lalaki mula sa kanyang karwahe para salubungin ka? Tumanggap ka ng pilak at damit, at ngayo’y makabibili ka na ng mga taniman ng olibo, mga ubasan, mga tupa, mga baka at mga alipin. 27 Ngunit sa iyo at sa iyong inapo kakapit ang ketong ni Naaman magpakailanman.” At umalis si Gehazi mula kay Eli¬seo – may ketong na simputi ng niyebe.

6 1 Sinabi ng kanyang mga kapwa-propeta kay Eliseo: “Tingnan mo, masikip na para sa atin ang lugar na pi¬nag¬titipunan natin. 2 Tayo na sa Jordan at kumuha ng tig-isang poste para itayo ang ating tirahan.” 3 Sumagot si Eliseo: “Sige.” 4 At sinabi sa kanya ng isa sa kanila. “Ba’t di ka sumama sa amin?” Kaya sumama sa kanila si Eli¬seo. Pag¬dating nila sa Jordan, sinimulan nilang pu¬mutol ng mga puno. 5 Ngu¬nit habang may pinuputol na puno ang isa sa kanila, nahulog sa ilog ang talim ng kanyang palakol at napa¬sigaw: “O, panginoon ko, hiram ko lang iyon!” 6 Ti-nanong siya ng tao ng Diyos: “Saan ba nahulog?” At iti¬nuro nila kay Eliseo ang lugar. Pumutol ng isang patpat si Eliseo, inihagis doon at lumutang ang talim na bakal. 7 Sinabi ni Eliseo: “Kunin mo.” Iniunat ng lalaki ang kanyang ka¬may at kinuha iyon.
Binihag ni Eliseo ang mga sundalong Arameo
• 8 Sinasalakay noon ng hari ng Aram ang Israel. Pinulong nito ang kanyang mga opisyal at sinabing: “Salakayin natin ang bayang iyon.” 9 Ngunit nagpa¬sabi ang tao ng Diyos sa hari ng Israel: “Mag-ingat sa lugar na iyon; paparoon ang mga Arameo.” 10 Kaya nagpadala ng mga tauhan ang hari ng Israel sa lugar na itinuro ng lingkod ng Diyos, at naka¬paghanda siya roon. Mara¬ming beses itong nangyari. 11 Ikinabalisa ito ng hari ng Aram at tinawag niya ang kanyang mga opisyal at sinabi: “Hindi ba ninyo sasabihin sa akin kung sino sa atin ang taksil na nagsisiwalat ng ating mga plano.” 12 Sinabi ng isa sa kanyang mga opisyal: “Wala sa aming nagtatak¬sil sa inyo, panginoon kong hari, kundi si Eliseong propetang nasa Israel ang nagsasabi sa kanyang hari kahit na ng mga salitang sinasabi ninyo sa inyong kuwarto.”
13 Sumagot ang hari: “Sige, alamin ninyo kung nasaan siya nang maipa¬dakip ko.” Nang sabihin nila sa kanya na nasa Dotan si Eliseo, 14 nagpapunta siya roon ng mga karwahe, mga kabayo at malakas na hukbo. Gabi nang sila’y duma¬ting, at pinaligiran nila ang siyu¬dad. 15 Kinabukasan, maagang bumangon at lumabas ang alalay ng tao ng Diyos. At hayun ang mga Arameo – may mga kabayo’t karwahe, at napa¬pa¬ligiran na ang siyudad! Kaya si¬nabi niya kay Eliseo: “Naku, panginoon ko, ano’ng ga¬gawin natin?” 16 Su¬magot siya: “Huwag kang matakot. Mas marami ang kakampi natin kaysa kanila.” 17 Nag¬dasal si Eliseo at sinabi: “Yawe, buksan mo ang kanyang mga mata upang maka¬kita siya.” At binuk¬san nga ni Yawe ang mga mata ng alalay at nakita nitong puno ng mga kabayo at karwaheng-apoy ang mga bundok sa buong paligid ni Eliseo.
18 Nang sumugod palapit sa kanya ang mga Arameo, muling nanalangin si Eliseo kay Yawe: “Bulagin mo sila.” Ka¬¬¬ya binu¬lag nga sila ni Yawe, gaya ng hiling ni Eliseo. 19 Sinabi sa kanila ni Eli¬seo: “Hindi ito ang daan, ni ang siyu¬dad. Sumunod kayo sa akin at sasamahan ko kayo sa lalaking hinahanap ninyo.” At sinamahan niya ang mga ito pa-Samaria. 20 Pagka¬pasok nila sa Samaria, sinabi ni Eliseo: “Yawe, buksan mo ang kanilang mga mata upang maka¬kita sila.” Binuksan nga ni Yawe ang kani¬lang mga mata nang nasa Samaria na sila.
21 Pagkakita sa kanila ng hari ng Israel, itinanong nito kay Eliseo: “Ama ko, papa¬tayin ko ba sila?” 22 Sumagot siya: “Kung ’yong mga nabibihag mo sa iyong tabak at pana e di mo pinapa-tay, ang mga ito pa kaya? Bigyan mo sila ng tinapay na ma¬ka¬kain at tubig na maiinom, at saka sila pabalikin sa kani¬lang panginoon.”
23 Kaya nagbigay ng isang malaking bangkete ang hari. Pagkatapos kumain at uminom, pinabalik niya ang mga ito sa kanilang panginoon. Mula noon, hindi na sinalakay ng mga hukbo ng Aram ang na¬sa¬sakupan ng Israel.
Gutom at pagpapalaya sa Samaria
24 Tinipon naman ni Ben-Hadad na hari ng Aram ang buo niyang hukbo, umalis at kinubkob ang Samaria. 25 Nag¬¬¬karoon ng malaking taggutom sa lunsod, tumindi ang paghihirap hang¬gang magkahalaga ng walum¬pung pirasong pilak ang isang ulo ng asno at limang pirasong pilak na-man ang kalahating gatang na garbansos.
26 Naglalakad sa ibabaw ng pader ang hari ng Israel nang may babaeng sumi¬gaw: “Iligtas ninyo ’ko, panginoon kong Hari!” 27 Sumagot ang hari: “Pa’no kita ma¬¬tutulungan? Kung walang tinapay na ibinibigay sa iyo si Yawe, saan ako mag¬ha¬hagilap niyon? 28 Ano ba ang nang¬yari?” Sumagot ang babae: “Sinabi sa akin ng babaeng iyon: ‘Ibigay mo ang iyong anak na lalaki para ma¬kain natin ngayon at ang anak ko naman ang ka¬ka¬inin natin bukas.’ 29 Kaya niluto namin ang aking anak at kinain. Kina¬bukasa’y sinabi ko naman sa kanya: ‘Dalhin mo na ang iyong anak na lalaki para makain natin.’ Pero itinago niya ito.”
30 Nang marinig ng hari ang sinabi ng babae, winarak niya ang kanyang damit. Nasa itaas siya ng pader, at nakita ng bayan na may suot siyang sako sa ila¬lim ng kanyang damit. Isinumpa niya: 31 “Pa¬ru¬¬sahan nawa ako ng Diyos at mas ma¬sahol pa, kung nasa mga balikat pa rin ni Eliseong anak ni Shafat ang kanyang ulo sa araw na ito.” 32 At nagpa¬punta ng ban¬tay ang hari sa bahay ni Eliseo.
Nakaupo noon si Eliseo sa kanyang bahay at kaharap ang mga matatanda. Bago pa dumating ang sugo, sinabi na ni Eliseo sa kanila: “Hindi ba ninyo alam na iniutos ng anak na ito ng mamamatay-tao na pugutan ako ng ulo? Kayat pagdating ng sugo, isara ninyo ang pinto at huwag s’yang papasukin. Naririnig ko na sa kan¬yang likuran ang mga yabag ng kanyang amo.” 33 Naki¬kipag-usap pa siya sa kanila nang du¬ma¬ting ang hari. Sinabi ng hari: “Galing kay Yawe ang lahat ng kasama¬ang ito, ba’t pa ’ko aasa sa kanya?”
7 1 Sumagot si Eliseo: “Pakinggan ninyo ang salita ni Yawe: Bukas, sa ganito ring oras, sa pintuan ng Sama¬ria, ipagbibili ang isang takal na harina sa halagang isang pirasong pilak, at ang da¬lawang takal na sebada sa halagang isang pirasong pilak din.” 2 Sinabi sa tao ng Diyos ng tagapag¬dala ng kalasag na siyang uma¬alalay sa bisig ng hari: “Buksan man ni Yawe ang mga bintana ng langit para umulan ng trigo, paano ito mangyayari?” Suma¬got si Eliseo: “Maki¬kita ito ng sarili mong mga mata pero hindi ka kakain nito.”
3 May apat na lalaking ketongin sa may pintuan ng lunsod sa labas ng pa¬der. At nang araw na iyon, sinabi nila sa isa’t isa: “Didito na lamang ba tayo hang¬gang ma¬matay? 4 Kung ipasya nating pumasok sa lunsod, mamamatay tayo roon sa gutom. Pero kung di¬dito na lamang tayo, mama¬ma¬tay rin tayo. Kayat sa kampo na lang ng mga Arameo tayo pumunta. Kung hindi nila tayo patayin, buhay tayo; at kung pa¬ta¬yin naman, e di, patay!”
5 Nang dumidilim na, tumayo sila para pumunta sa kampo ng mga Arameo. Ngu¬¬nit walang katau-tao ang kampo nang dumating sila. 6 Ipinarinig pala ng Pangi¬noon sa mga Arameo ang ingay ng mga karwahe at mga kabayo, at ang ugong ng isang malaking hukbo. At inakala nilang “Inupahan ng hari ng Israel ang mga hari ng mga Heteo at mga Musrita para lusubin tayo.”
7 Kaya tumakas sila nang gumagabi na para iligtas ang kanilang sarili. At iniwan nila ang kanilang mga tolda, mga kabayo, mga asno – iniwan nang basta ganoon na lamang. 8 Pagdating ng mga ketongin sa may bukana ng kampo, pinasok nila ang isang tolda. Nagkainan sila at nag-inuman, kinuha ang mga pilak, ginto at mga damit, at umalis para ibaon ang mga iyon sa lupa. Bumalik sila at pumasok sa isa pang tolda at kinuha ang lahat ng ma¬kita roon at itinago sa ganoon ding pa¬raan.
9 Ngunit naisip nila: “Hindi tama ang ginagawa nating ito. Araw ng magandang balita ang araw na ito, at magka¬kasala tayo kung magsa¬sawalang-imik tayo hang¬gang bukas. Kaya tayo na’t ibalita ito sa mga tauhan ng hari.” 10 Pag¬babalik sa lunsod, isinigaw nila sa mga bantay ng lunsod: “Nagpunta kami sa kampo ng mga Arameo pero walang katau-tao roon, ni yabag ng kahit sino, kundi mga kabayo at mga asnong naka¬tali at mga toldang basta na lamang iniwan.” 11 Isinigaw ng mga bantay ang balita, at nakaabot ito sa pamamahay ng hari.
12 Bumangon kinagabihan ang hari at sinabi sa kanyang mga opisyal: “Alam ng mga Arameo na gutom na gutom na tayo. Kaya umalis sila sa kanilang kam¬po para magtago sa parang sa pag-aakalang lala¬bas tayo at mahuhuli nang buhay, at saka nila papasukin ang siyu¬dad.” 13 Sumagot ang isa sa mga opisyal: “Ipakuha ninyo sa ilang tauhan ang li¬ma sa natitira pang mga kabayo. Tutal, mamamatay din na¬man sa gutom ang mga ito tulad ng lahat ng Israelita sa siyudad na ito. Papuntahin natin sila doon para ting¬nan.” 14 Kaya kumuha sila ng dalawang karwahe at mga ka¬bayo, at pinapunta sila ng hari para sundan ang mga Arameo: “Sige, alamin ninyo kung ano ang nangyari.” 15 Naka¬rating sila hang¬gang Jordan, at nag¬kalat sa daan ang mga damit at gamit na itinapon ng mga Arameo sa kanilang pagtakas.
Nagbalik ang mga sugo at sinabi ito sa hari. 16 Kaya lumabas ang bayan at na¬namsam sa kampo ng mga Arameo. At ang isang takal ng harina ay ibinenta sa halagang isang pirasong pilak at ang dalawang takal ng sebada ay ipinagbili naman sa halagang isang pirasong pilak din, gaya ng sinabi ni Eliseo. 17 Inatasan ngayon ng hari ang tagapagdala niya ng kalasag na magbantay sa pintuan ng lunsod. Ngunit pinagtapak-ta¬pakan siya ng mga tao, at namatay gaya ng sinabi ni Eliseo nang lumu¬song ang hari para ma¬kipagkita sa kanya.
18 Sapagkat nang sabihin ni Eliseo sa hari: “Bukas, sa ganito ring oras, sa pintuan ng Samaria, ibebenta ang dalawang takal ng sebada sa halagang isang pirasong pilak at gayon din ang isang takal ng harina,” 19 sinabi ng taga¬pagdala ng kalasag sa tao ng Diyos: “Kahit pa buksan ni Yawe ang mga bintana ng langit para umulan ng trigo, malayong mangyari ang sinabi mo.” At sinabi nga sa kanya ni Eliseo: Makikita ’to ng sarili mong mga mata pero hindi ka ka¬kain nito.” 20 Ganoon nga ang nangyari. Sinugod siya ng mga tao at pinagtapak-tapakan sa pin¬tuan ng lunsod, at doon din siya namatay.

8 1 Sinabi ni Eliseo sa babaeng ang anak na lalaki ay kanyang binuhay: “Tu¬mindig ka’t umalis kasama ng iyong pa¬milya, at tumira muna sa ibang lugar na mabuti sa palagay mo. Sapagkat tinawag na ni Yawe ang taggutom sa lupain at tatagal ito nang pitong taon.” 2 Ginawa nga ng babae ang sinabi ng tao ng Diyos – umalis siya at ang kanyang pamilya papunta sa lupain ng mga Pilisteo at nanatili roon nang pitong taon.
3 Pagkaraan ng pitong taon, nagbalik ang babae sa sariling bayan at dumulog sa hari para hingin ang kanyang bahay at bukid. 4 Nakiki¬pag-usap noon ang hari kay Geha¬zing alalay ng tao ng Diyos: “Ikuwento mo nga sa akin ang lahat ng kahanga-hangang bagay na ginawa ni Eli¬seo.” 5 Habang iki¬nukuwento ni Gehazi kung paano binuhay ni Eliseo ang patay, siya namang pagdating ng babaeng ang anak na lalaki ay binuhay ni Eliseo. Hiningi nito sa hari na mabalik sa kanya ang sariling bahay at bukid. At sinabi ni Gehazi: “Panginoon kong Hari, ito ang baba¬eng iyon, at ito ang kanyang anak na binuhay ni Eliseo.”
6 Tinanong ng hari ang babae tungkol dito at isinalaysay naman niya ito. At kaagad na pinasamahan ng hari ang babae sa isang opisyal ng palasyo at sinabi: “Ibalik sa kanya ang lahat niyang ari-arian pati ang lahat ng inani sa kan¬yang bukid mula nang umalis siya hanggang ngayon.”
Sina Eliseo at Hazael sa Damasco
7 Nagpunta si Eliseo sa Damasco. May sakit noon si Ben-Hadad na hari ng Aram. Nang sa-bihin sa kanya na naroon ang tao ng Diyos, 8 sinabi niya kay Hazael: Puntahan mo ang tao ng Diyos at sangguniin si Yawe sa pamamagitan niya para malaman ko kung gagaling pa ako sa aking sakit. Pero magdala ka ng magandang regalo.”
9 Kayat pinuntahan ni Hazael si Eliseo, dala ang lahat ng pinakamagandang bagay sa Da-masco na karga ng apatnapung ka¬melyo. 10 Pag¬¬¬harap niya kay Eliseo, sinabi ni Hazael: “Pinaparito ako ng inyong anak na si Ben-Hadad na hari ng Aram para itanong sa inyo: ‘Gagaling pa ba ako sa karam¬damang ito?’.” Sumagot si Eliseo: “Hala, sabihin mo sa kanya na gagaling siya. Ngunit ipinaalam sa akin ni Yawe na tiyak na mamamatay siya.”
11 Nanigas ang mukha ng tao ng Diyos at nagsimula siyang umiyak. 12 Tinanong siya ni Hazael: “Ba’t kayo lumuluha, panginoon ko?” Sumagot siya: “Sapagkat ngayun-ngayon lang ay nakita ko ang kasamaang gagawin mo sa mga anak ng Israel: susu¬nugin mo ang kanilang mga kuta, papatayin sa tabak ang mga kaba¬taang lalaki, du¬durugin ang mga bata, bubuk¬san ang bahay-bata ng mga nagdadalantao.” 13 Si¬nabi sa kanya ni Hazael: “Sino ako na ling¬kod lamang ninyo para gawin ang ganyang ka¬bigat na mga bagay?” Suma¬got si Eliseo: “Nagkaro¬on ako ng pangitain: ginawa kang hari ng Aram ni Yawe.”
14 Iniwan ni Hazael si Eliseo at nagbalik sa kanyang amo. Tinanong siya nito: “Ano’ng si¬na¬bi sa iyo ni Eliseo?” Sumagot siya: “Sina¬bi niya na tiyak na gagaling kayo.” 15 Ngunit kina¬bu¬ka¬san, kumuha si Hazael ng isang balabal, itinubog sa tubig, at itinakip sa muk¬ha ng hari hanggang iyon ay mamatay. Kaya si Hazael ang humalili bilang hari ng Aram.
Yoram, hari ng Juda
16 Sa ikalimang taon ng paghahari sa Israel ni Yoram na anak ni Ahab, nagsimula namang maghari sa Juda si Yoram na anak ni Yosafat. 17 Tatlumpu’t dalawang taon siya nang mag-simulang maghari at walong taon naman siyang naghari sa Jerusalem. 18 Su¬mu¬nod siya sa mga yapak ng mga hari ng Israel at umasal tulad ng angkan ni Ahab dahil pinakasalan niya ang anak ni Ahab. Kaya hindi siya naging kalugud-lugod kay Yawe. 19 Subalit ayaw wasakin ni Yawe ang Juda alang-alang sa kanyang lingkod na si David, ayon sa kanyang pangakong panana¬ti¬lihing laging may sindi ang ilawan nito, na mga inapo ni David ang tinutukoy.
20 Sa kapanahunan niya naghimagsik ang mga Edomita laban sa paghahari ng Juda, at nagtalaga sila ng sarili nilang hari. 21 Sina¬lakay ni Yoram ang lunsod ng Zair kasama ang lahat niyang karwaheng-pandigma. Nang siya at ang kanyang mga pinunong pang¬karwahe ay ma¬pa-ligiran ng mga Edo¬mita, kumilos siya kina¬gabihan at naka¬labas. 22 Ngunit nagtak¬buhan pauwi ang kanyang mga sundalo. Kaya nag¬hi¬himagsik pa rin hanggang ngayon ang Edom laban sa Juda. Naghimagsik din noon ang siyu¬dad ng Libna.
23 Ang iba pang tungkol kay Yoram, ang kan¬¬yang ginawa at kagitingan ay nasa Mga Pang-yayari sa Mga Hari ng Juda.
24 Nahimlay si Yoram sa piling ng kanyang mga ninuno, at inilibing sa lunsod ni David. At si Ocozias na kanyang anak ang nag¬haring ka¬halili niya.
Ocozias, hari ng Juda
25 Nagsimulang maghari sa Juda si Ocozias na anak ni Yoram sa ikalabin¬dalawang taon ng paghahari sa Israel ni Yoram na anak ni Ahab. 26 Dalawampu’t dalawang taon si Ocozias nang mag¬simu¬lang maghari, at isang taon naman siyang naghari sa Jerusalem. Ang kanyang ina ay si Atalia na anak ni Omring hari ng Israel. 27 Sumunod siya sa mga yapak ni Ahab at gi¬nawa ang masama sa paningin ni Yawe gaya ng angkan ni Ahab, sapagkat kamag-anak siya ni Ahab. 28 Sumama siya kay Yoram na anak ni Ahab para maki¬pagdigma sa Ramot ng Galaad kay Hazael na hari ng Aram. Ngunit nasugatan si Yoram ng mga Arameo 29 kaya nagbalik siya sa Jezrael mula sa Ramot para magpagaling sa kanyang mga sugat. Hindi nagtagal, nagpunta sa Jezrael si Ocozias na hari ng Juda para da¬la¬win siya habang nagpapagaling.
Itinalagang hari si Yehu
9 • 1 Tinawag ni Propeta Eliseo ang isang nasa samahan ng mga pro¬peta at sinabi: “Maghanda ka’t pu¬munta sa lunsod ng Ramot sa Galaad at dalhin ang bote ng langis na ito. 2 Hana¬pin mo roon si Yehung anak ni Yosafat na anak naman ni Nimsi. Ihiwalay mo siya sa kan-yang mga kasama at samahan sa isang lugar na malayo sa kanila. 3 Doon, kunin mo ang bote at ibuhos ang langis sa kanyang ulo at sabihin: ‘Pina¬hiran ka ni Yawe bilang hari ng Israel.’ At buksan mo ang pinto at agad kang tumakas.” 4 Kayat pu¬munta sa Ramot ang binatang ito.
5 Dinatnan niyang magkakasamang nakaupo ang mga pinuno ng hukbo, at sinabi niya: “Kailangan kitang makausap, pinuno.” Nagtanong si Yehu: “Sino sa amin?” Sumagot siya: “Ikaw, pinuno.” 6 Tu¬mayo si Yehu at pumasok sa bahay.
At ibinuhos ng binata ang langis sa ulo ni Yehu at sinabi sa kanya: “Pina¬hiran ka ni Yaweng Diyos ng Israel bilang hari ng bayang Israel. 7 Iba¬bag¬¬¬sak mo ang mga hari ng angkan ni Ahab para maipaghiganti ko ang dugo ng aking mga lingkod, ang mga pro¬petang pinatay ni Izebel. 8 Uubusin ko ang angkan ni Ahab at ma¬lilipol ang lahat ng lalaki sa kanila. 9 Ma¬tutulad sa mga angkan ni Yeroboam at ni Baasa ang angkan ni Ahab. 10 At tungkol naman kay Izebel, walang maglilibing sa kanya, lalamunin siya ng mga aso sa bukid ng Jezrael.” At binuksan ng binata ang pinto at tumakas.
11 Lumabas si Yehu at bumalik sa mga pinuno ng hari. Sinabi nila sa kanya: “Ano’ng nangyari? Ba’t ka ba tinawag ng lokong iyon?” 12 Sumagot si Yehu: “Kilala ninyo ang lalaking ’yon at alam din ninyo kung ba’t siya napa¬rito.” At sinabi nila: “Wala kaming alam. Sabihin mo sa amin ang sinabi niya sa iyo.” Sumagot siya: “Ito ang sinabi niya, walang labis, walang kulang: Pinahiran ka ni Yawe bilang hari ng Israel.”
13 At kinuha ng lahat ng pinunong ka¬sama ni Yehu ang kanilang mga balabal at inilagay sa isang platapormang kahoy na korteng trono. At kasabay ang tunog ng mga trumpeta, ipinahayag nilang: “Hari si Yehu!”
14 Ganoon nakipagsabwatan laban kay Yoram si Yehung anak ni Yosafat na anak naman ni Nimsi. Ipinagtatanggol noon ni Yoram at ng mga Israelita ang lunsod ng Ramot sa Galaad laban kay Hazael na hari ng Aram, 15 at nakabalik na noon si Yoram sa Jezrael para mag¬pagaling sa mga sugat na natamo niya sa labanan.
Sinabi ni Yehu: “Kung mabuti sa palagay ninyo, huwag ninyong palabasin ang sinuman mula sa lunsod at baka nila baba¬laan ang hari sa Jezrael.” 16 Sumakay si Yehu sa kanyang kar¬wahe at nagpa-Jezrael. Na¬roon si Yoram na may sakit na dinalaw ni Ocozias na hari ng Juda. 17 Nakita ng tanod na nasa tore ng Jezrael na dumarating ang mga tauhan ni Yehu kayat sinabi niya: “May natatanaw akong isang pang¬kat.” Sinabi ni Yoram: “Kunin mo ang iyong ka¬bayo at mangabayo para salubungin sila, at itanong mo kung may ibabalita sila.”
18 Lumabas nga ang lalaki para salu¬bungin sila at sinabing: “Sinugo ako ng hari para ita¬nong kung may ibabalita kayo.” Sumagot si Yehu: “Huwag kang mag-alala sa balita. Halika sa likuran ko at sumunod sa akin.” At kaagad nag-ulat ang bantay: “Nakarating sa kanila ang sugo pero hindi pa bumabalik.”
19 Nagpadala sila ng isa pang sugo na pu¬mun¬ta sa kanila at nagsabi: “Gustong malaman ng hari kung may ibabalita kayo.” At muling suma¬got si Yehu: “Huwag kang mag-alala sa balita, pumunta ka sa likuran ko at su¬munod sa akin.” 20 Muling nag-ulat ang bantay: “Nakara¬ting na siya sa kanila pero hindi pa siya buma¬balik. Ngunit parang si Yehung anak ni Nimsi siya kung mangabayo pagkat para siyang baliw kung magpa¬takbo.”
21 Kaya sinabi ni Yoram: “Ihanda ang mga kabayo ng aking karwahe.” At mag¬kasamang lumabas na sakay ng kanya-kanyang karwahe sina Yoram na hari ng Israel at Ocozias na hari ng Juda para salu¬bungin si Yehu. Sinalubong nila ito sa bukid ni Nabot sa Jezrael.
Patayan sa angkan ni Ahab
22 Nang makita ni Yoram si Yehu, iti¬na¬nong niya: “Kapayapaan ba ang dala mo, Yehu?” Sumagot si Yehu: “Anong ka¬pa¬yapaan ang pinagsasa¬sa¬bi mo ga¬yong patuloy ang pagpapa-bayad sa la¬laki at maraming pangku¬kulam ng ina mong si Izebel?” 23 Kaya pinabalik ni Yo¬ram ang kanyang kar¬wahe at tuma¬kas, habang sinasabi kay Ocozias: “Ka¬taksilan, Ocozias!”
24 At ubos-lakas namang binanat ni Yehu ang kanyang pana at tinira si Yo¬ram sa likod – tumagos sa puso nito ang pa¬laso. At patay na bumagsak si Yoram sa kanyang karwahe.
25 Sinabi ni Yehu kay Bidkar na taga¬pagdala niya ng kalasag: “Kunin mo ang bangkay at itapon sa bukid ni Nabot na taga-Jezrael sapagkat natatandaan mo, nang magkasama ta¬yong naglilingkod sa kaba¬yuhan ng kanyang amang si Ahab, ibinaba na ni Yawe ang hatol na ito laban sa kanya: 26 ‘Sa bukid na ito, pagba¬bayarin nga kita sa dugo ni Nabot at sa dugo ng kanyang mga anak na nakita kong pinadanak mo kaha¬pon.’ Kaya, kunin mo ang bang¬kay at itapon sa bukid ayon sa salita ni Yawe.
27 Nang makita ito ni Ocozias na hari ng Juda, tumakas siya pa-Bet-Hagan. Hinabol siya ni Yehung sumisigaw: “Patayin din siya!” At tinamaan siya ng mga sundalo sa kan¬yang karwahe paahon sa Gur na malapit sa Ibleam. Nakatakas siya pa-Megiddo, at doon namatay. 28 Ikinarwahe namang pa-Jerusalem ng kanyang mga alipin ang kanyang bangkay at ini¬libing siyang kasama ng kanyang mga ninuno sa lunsod ni David. 29 Naghari sa Juda si Ocozias sa ikalabing-isang taon ni Yoram na anak ni Ahab.
Namatay si Izebel
• 30 Pinasok ni Yehu ang lunsod ng Jez¬rael. Nang malaman ito ni Izebel, kinu¬la¬yan niya ang kanyang mga mata, nilag¬yan ng palamuti ang leeg at dumu¬ngaw sa bintana. 31 Pumapasok si Yehu sa pintuan nang sabihin ni Izebel: “Kapa¬yapaan ba ang dala mo? Di ba’t mapapasaiyo ang kapalaran ni Zimri ma¬tapos mong patayin ang iyong panginoon?”
32 Tumingala si Yehu sa bintana at su¬migaw: “Sino ang kakampi ko?” Da¬lawa o tatlong kapon ang tumingin sa kanya. 33 Iniutos ni Yehu: “Ihulog siya!” Inihagis nila si Izebel sa labas ng bintana, at tumilamsik ang kanyang dugo sa mga pader at sa mga kabayo, at sina¬gasaan siya ni Yehu ng karwahe.
34 Pumasok si Yehu sa Jezrael. Pag¬ka¬tapos niyang kumain at uminom ay ini¬utos niya: “Bahala na kayo sa kasumpa-sumpang babaeng ’yan, at ilibing siya dahil anak siya ng hari.” 35 Pinuntahan nila ito para ilibing pero wala na silang na¬tagpuan kundi ang mga kamay, mga paa at bungo. 36 Nang ibalita nila iyon kay Yehu ay sinabi niya: “Ito nga ang sinabi ni Elias ng Tisbe sa ngalan ni Yawe: ‘Sa parang ng Jezrael, lalamunin ng mga aso si Izebel.’ 37 Magsisilbing pataba sa lupa ang kanyang bangkay para walang maka¬pagsabing ‘Ito si Izebel’.”
Walang natira sa angkan ni Ahab
1 Sa Samaria nakatira ang pitumpung anak na lalaki ni Ahab. Kaya sumulat si Yehu ng mga liham na ipinadala sa Samaria, sa mga pinuno ng lunsod, sa mga hukom at sa mga tagapag-alaga ng mga anak ni Ahab. Si¬na¬bi niya: 2 “Sa sandaling matanggap ninyo ang liham na ito, dahil nasa inyo ang mga anak ng hari, ang kan¬yang mga karwaheng-pandigma at mga kabayo, napapaderang lunsod at mga sandata, 3 piliin ninyo ang pinakamagaling na anak ng inyong panginoon at iluklok sa trono ng kanyang ama; at humanda kayong ipagtanggol ang ang-kan ng inyong panginoon.”
4 Nasindak sila at sinabi: “Kung walang na¬gawa sa kanya ang dalawang hari, tayo pa ka¬ya?” 5 Ipinadala ng tagapamahala ng palasyo, ng komandante ng lunsod, ng mga hukom at mga guro ang kasagutang ito kay Yehu: “Mga alipin mo kami, at gagawin namin ang lahat ng sasabihin mo. Wala kaming hihiranging hari; gawin mo ang mabuti sa pala¬gay mo.”
6 At nagpadala ng ikalawang liham si Yehu na nagsasabing “Kung kakampi ko kayo at ka-bilang sa mga sumusunod sa akin, kunin ninyo ang mga ulo ng mga anak ng hari na inyong panginoon, at puntahan ninyo ako sa Jezrael sa ganito ring oras bukas.”
Pitumpu ang anak na lalaki ng hari at nagsilaki ang mga iyon sa mga bahay ng mga ki¬la¬lang pamilya ng lunsod.
7 Pagdating sa kanila ng liham na ito, dinakip nila ang mga anak ng hari, pinugutan ng ulo ang pitumpu at inilagay ang mga ulo sa mga bakol at ipinadala sa Jezrael. 8 Pu¬munta ang sugo kay Yehu at sinabi: “Hayan ang mga ulo ng mga anak ng hari na ipi¬nadala nila sa iyo.” Sumagot siya: “Ilagay na dalawang tumpok ang mga iyan sa bu¬ngad ng pintuan ng Jezrael hanggang bukas ng umaga.”
9 Kinaumagahan, lumabas si Yehu at sinabi sa bayan: “Maging makatarungan kayo, sabihin ninyo sa akin: kung ako ang nakipagsab¬watan laban sa aking hari at pumatay sa kanya, sino naman ang pumugot sa lahat ng ito? 10 Ka¬ya alamin ninyo na wala ni isa mang salita ni Yawe laban sa angkan ni Ahab na di nagka¬bisa. Natu¬pad ang lahat ng kanyang sinabi sa pamamagitan si Elias na kanyang lingkod.”
11 At pinatay ni Yehu ang lahat ng nana¬tiling tapat kay Ahab sa Jezrael – lahat ng kanyang ministro, kamag-anak, pari – at walang itini¬rang buhay. 12 At pumunta siya sa Samaria. Sa Bet-Eked ng Mga Pastol, 13 na¬sa¬lubong niya ang mga kapatid na lalaki ni Ocozias na hari ng Juda. Tinanong niya ang mga ito: “Sino kayo?” Sumagot sila: “Mga kapatid kami ni Ocozias, at babatiin namin ang mga anak ng hari at reyna.” 14 Sinabi ni Yehu: “Hulihin silang buhay.” Hinuli nga silang buhay at pinugutan ng ulo sa tabi ng balon ng Bet-Eked. Apatnapu’t dalawang lalaki sila at walang natirang buhay.
15 Pag-alis niya roon, nasalubong niya si Yo¬nadab na anak ni Rekab na lumabas para salubungin siya. Binati siya ni Yehu at sinabi: “Ma¬giging tapat ka ba sa akin gaya ng pagi¬ging tapat ko sa iyo?” Sumagot si Yonadab: “Oo.” Sinabi ni Yehu: “Akin na ang kamay mo.” Ini¬abot ni Yonadab ang kanyang kamay at pinasakay siya ni Yehu sa karwahe. 16 Sinabi ni Yehu: “Su¬mama ka sa akin at maki¬¬kita mo ang aking sigasig para kay Yawe.” At sakay nga niya ito sa kanyang karwahe.
17 Pagdating sa Samaria, pinatay ni Yehu ang lahat ng nalabing tapat kay Ahab sa lunsod na iyon at wala siyang iniwang buhay. Kaya nag¬katotoo ang salita ni Yawe na ini¬hayag sa pa-mamagitan ni Elias.
18 Tinipon ni Yehu ang lahat ng tagaroon at sinabi: “Naglingkod si Ahab sa Baal pero higit pa ang aking paglilingkod.” 19 At idi¬nugtong niya: “Magtipon ang lahat ng propeta ng Baal, lahat ng matatapat niyang tagasunod at mga pari. Pumarito ang lahat sa paghahandog na iaalay ko sa Baal. Mama¬matay ang sinumang di-pumunta.” Naging tuso si Yehu sa paggawa nito sapagkat disi¬dido siyang patayin ang lahat ng matapat kay Baal. 20 Sinabi ni Yehu: “Mag¬dek¬lara ng banal na pagtitipon para sa Baal.” 21 At nag¬¬pa¬dala naman si Yehu ng mga sugo sa bu¬ong Israel para makapunta ang lahat ng tapat sa Baal at walang maiwang sinuman.
Nang pumasok sila sa templo ng Baal, halos hindi na sila makatuntong sa lupa sa dami ng tao. 22 At iniutos ni Yehu sa mga nag-iingat ng mga damit na ilabas ang mga sagradong damit na nakalaan para sa mga tapat sa Baal para maipamahagi sa kanila. 23 Kasama si Yehu ni Yonadab na anak ni Rekab, at sinabi niya sa mga tapat sa Baal: “Tiyaking walang tapat kay Yawe na naka¬pa¬sok ditong kasama ninyo, na walang narito kundi mga lingkod lamang ng Baal.”
24 At may pumasok para ialay ang mga susunuging handog. Ngunit nagtalaga si Yehu ng walumpung tauhan sa labas, at sinabi sa kanila: “Magbubuwis ng sariling buhay ang sinu¬mang magpatakas sa mga ibibigay sa inyong mga kamay.” 25 Nang matapos ang paghahandog, iniutos ni Yehu sa mga sundalo at opisyal: “Pumasok kayo at patayin silang lahat, walang palalabasing sinuman.” Kaya pumasok sila at pinagsa¬saksak ang lahat, at nakapasok sila hang¬¬-gang sa santuwaryo ng bahay ng Baal. 26 Hi¬nugot nila ang sagradong poste sa bahay ng Baal at sinunog iyon. 27 Wi¬nasak nila ang altar at giniba ang templo, na naging tam¬bakan ng ba¬sura hanggang sa panahong ito.
28 Kaya pinawi ni Yehu ang pangalan ng Baal sa Israel. 29 Ngunit hindi lumayo si Yehu sa mga kasalanan ni Yeroboam na anak ni Nabat, na nagbulid sa Israel sa pagkakasala, sapagkat ini¬ngatan nila ang mga gintong guya ng Betel at Dan. 30 Sa kabila nito’y sinabi ni Yawe kay Ye-hu: “Sapagkat naging magaling ka sa paggawa ng matuwid sa aking paningin at ginawa mo sa sam¬bahayan ni Ahab ang ayon sa aking kalooban, lu¬luk¬lok sa trono ng Israel ang iyong mga anak hanggang sa ikapat na salinlahi.” 31 Ngunit hindi naging ganap ang pagsunod ni Yehu sa Batas ni Yawe dahil hindi niya tina¬likuran ang mga kasalanang ipinagawa ni Yero¬boam sa Israel.
32 Nang mga panahong iyon, sinimulang pa¬liitin ni Yawe ang lupain ng Israel, at nilupig ni Hazael ang mga Israelita sa lahat nilang na¬sasakupan 33 mula Jordan hanggang sa Sila¬ngan, ang buong lupain ng Galaad ng mga tribu ng Gad, Ruben, Manases, mula Aroer sa tabi ng Ilog Arnon, ang buong lupain ng Galaad at Basan.
34 Ang iba pang tungkol kay Yehu, ang lahat niyang ginawa at ang kanyang kagi¬tingan ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Israel. 35 Pagkamatay ni Yehu, inilibing siya sa Sama¬ria, at ang kanyang anak na si Yoacaz ang hu¬ma¬lili sa kanya bilang hari. 36 Dalawampu’t walong taong naghari si Yehu sa Israel sa Sa¬maria.
Si Atalia sa Juda
11 • 1 Nang makita ni Ataliang ina ni Ocozias na patay na ang kanyang anak, ipinasya niyang lipulin ang lahat ng inapo ng hari. 2 Ngunit kinuha ni Yosabang anak na babae ni Haring Yoram at kapatid ni Ocozias ang pamangkin niyang si Yoas at inihiwalay sa ibang mga anak ng hari na papata¬yin na, at dinala sa silid-tulugan kasa¬ma ang yaya nito. 3 Kaya naitago ang bata kay Atalia, at na¬ligtas ito. Anim na taong nagtago si Yoas sa Bahay ni Ya¬¬we habang naghahari si Atalia sa lupain.
4 Sa ikapitong taon, ipinatawag ng pu¬nong-paring si Yoyada sa Bahay ni Yawe ang mga pinuno ng mga bantay ng pa¬lasyo at ng mga Kariteo. Matapos ma¬kipagkasunduan sa kanila, at pagka¬pa¬numpa nila, ipinakita niya sa kanila ang anak ng hari.
5 At inatasan niya ang mga ito: “Ang sangkatlo ng inyong mga tauhang nag¬lilingkod sa Araw ng Pahinga ang magta¬tanod sa bahay ng hari, 6 sa Pintuan ng Pundasyon naman ang isa pang ikatlong bahagi at sa pintuan sa likuran ang huling sangkatlo. Magre¬relyebo sila sa pag¬ba¬bantay sa bahay. 7 Para naman sa mga hindi naman nanunung¬kulan sa Araw ng Pahinga – dalawang pangkat sa kanila ang magbabantay sa Bahay ni Yawe at kay Haring Yoas. 8 Mananatili kayo sa kanyang tabi na may hawak na sandata ang bawat isa, at patayin ninyo ang sinu¬mang pumasok sa inyong ha¬nay. Panga¬la¬gaan ninyo ang hari saanman siya mag¬punta.”
9 Ginawa nga ng mga pinuno ng mga bantay ang sinabi sa kanila ng punong-paring si Yoyada, at dumating silang ka¬sama ang lahat nilang tauhan, ang mga hindi manunungkulan sa Araw ng Pahi¬nga, pati ang mga maglilingkod sa araw na iyon. 10 Ipinagkatiwala ni Yoyada sa mga pinuno ang mga sibat at kalasag ni Haring David na nasa Bahay ni Yawe. 11 At pumuwesto ang mga bantay mula sa ti¬mog na sulok ng Bahay hanggang hilaga, sa paligid ng altar at ng Bahay ni Yawe.
12 At inilabas ng paring si Yoyada ang anak ng hari, pinutungan ng korona at sinuutan ng mga pulseras, at inihayag at pinahiran bilang hari. Nagpalak¬pakan ang lahat, nagsigawan at sinabi: “Mabu¬hay ang Hari!”
13 Nang marinig ni Atalia ang pag-i¬¬ingay ng mga tao, nilapitan niya ang mga taong nakapaligid sa Bahay ni Ya¬we. Nakatayo ang hari sa tabi ng ha¬li¬gi, ayon sa kauga¬lian at kasama niya ang mga pinuno at mga taga-ihip ng trum¬peta. Masayang-ma¬saya ang mga mamamayan at hinihi¬pan ang ka¬nilang mga trum¬peta. 14 Pagka¬kita nito, wina¬rak ni Atalia ang kanyang damit at su¬migaw: “Katak¬silan, kataksilan!”
15 Iniutos ng paring si Yoyada sa mga pinuno: “Paligiran siya at ilabas sa patyo, at patayin ang sinumang mag¬ta¬tang¬kang magtanggol sa kanya.” Gani¬to ang iniutos niya dahil naisip niyang “Hindi siya dapat mamatay sa Bahay ni Yawe.”
16 Hinuli nila si Atalia, at pagdating sa palasyo ng hari sa tabi ng pasukan ng mga kabayo ay saka siya pinatay.
17 Pinagtipan ni Yoyada si Yawe, ang hari at ang bayan upang sila ang ma¬ging bayan ni Yawe. Pumunta sa templo ng Baal ang lahat ng mamamayan at giniba iyon. 18 Dinurog nila ang mga altar at mga diyus-diyusan at pinatay si Matang pari ng Baal sa harap ng kanyang altar.
At naglagay ng mga bantay ang pa¬ring si Yoyada sa buong Bahay ni Yawe. 19 Isi¬nama niya ang mga pinuno, mga bantay ng hari, mga bantay na Kariteo at ang mga mamamayan, at sinamahan nila ang hari sa palasyo, at pumasok sila sa Pinto ng Mga Bantay. Lumuk¬¬lok sa trono ng hari si Haring Yoas.
20 Nagalak ang lahat ng mamamayan at naging panatag ang lunsod. Pina¬tay naman sa tabak si Atalia sa palasyo ng hari.
Paghahari ni Yoas sa Juda
12 • 1 Pitong taon si Yoas nang magsimulang maghari. 2 Ikapitong taon ni Yehu noon, at apatnapung taong naghari si Yoas sa Jerusalem. Si Sibia ng Beer-seba ang kanyang ina. 3 Ginawa ni Yoas ang kalugud-lugod sa paningin ni Yawe habang pina¬patnu¬bayan siya ng paring si Yoyada. 4 Ngunit hindi inalis ang mga altar sa burol at patuloy na nag-alay roon ng mga handog at nagsunog ng insenso ang mga tao.
5 Sinabi ni Yoas sa mga pari: “Tanggapin ninyo ang lahat ng pera mula sa mga sagradong abuloy ng mga taong pumupunta para mag-alay sa Bahay ni Yawe, ang perang nako¬lekta, ang perang inihandog bilang pansariling pa¬nata, ang malaya at kusang-loob na ibinigay sa Bahay ni Yawe. 6 Makata¬tang¬gap ang bawat isa mula sa kanyang panu¬nungkulan ngunit ka¬ila¬¬ngang ipaayos ninyo ang Bahay ni Yawe saan man may makitang anumang pinsala.”
7 Ngunit sa ikadalawampu’t tatlong taon ng paghahari ni Yoas, hindi pa rin naipa¬aayos ng mga pari ang Bahay ni Yawe. 8 Kaya ipinatawag ng hari ang paring si Yoyada kasama ang iba pang pari, at sinabi sa kanila: “Bakit hindi pa ninyo naipaaayos ang Ba¬hay? Mula ngayon, hindi na kayo tatanggap ng pera sa inyong pa¬¬nu¬nung¬kulan, kundi ilalaan iyon para sa pag¬papaayos ng Bahay.” 9 Pumayag ang mga pari na hindi na sila tatang¬gap ng pera sa mga tao at sila mismo ang mamamahala sa pagpapaayos ng Ba¬hay. 10 Kaya nagpagawa ang paring si Yoyada ng isang kahon na may butas sa takip. Inilagay niya iyon sa tabi ng altar, sa gawing ka¬nan sa pagpasok sa Bahay ni Yawe, at doon inilagay ng mga paring nasa may mga pintuan ang lahat ng perang inialay sa Bahay ni Yawe.
11 Tuwing makikita nilang puno na ang kahon, isang kalihim ng hari ang darating at ka¬sama ang punong-pari ay kukunin nila at bibilangin ang pera. 12 At ibibigay naman nila ang nabilang na pera sa mga namamahala sa pag¬papaayos sa Bahay, na sila namang nag¬ba¬¬bayad mula sa perang ito sa mga karpin¬tero at tagalatag ng tisa. 13 Mula rin sa perang ito nila kinukuha ang pambili ng bato, kahoy at lahat ng kailangan sa pagpapaayos sa Bahay ni Yawe. 14 Ngunit hindi ginamit sa pag¬pa¬pagawa ng mga pilak na planggana, pang¬gupit ng mitsa, mang¬kok, trumpeta, o anu¬mang bagay na ginto o pilak ang perang ibinigay para sa Bahay ni Yawe, 15 kundi gina¬mit na lahat para bayaran ang mga nag-aayos sa Bahay ni Yawe. 16 Hindi hinihingan ng kuwenta ang mga namamahala sa pagbabayad sa mga manggagawa, sapagkat gumag¬awa sila nang buong tapat. 17 Ang pera lamang na iniaalay na hain para sa utang at hain para sa kasalanan ang para sa mga pari.
18 Umahon noon si Hazael na hari ng Aram para salakayin ang Gat. Nasakop niya iyon at bumaling naman pa-Jerusalem. 19 Kaya kinu¬ha ni Yoas na hari ng Juda ang lahat ng ma¬ha-halagang bagay na ibinukod at inialay ng kanyang mga ninunong sina Yosafat, Yoram at Ocozias na mga hari ng Juda; pati ang lahat ng inialay niya, at lahat ng gintong makita niya sa kabang-yaman ng Bahay ni Yawe at sa bahay ng hari. At ipinadala niya ang mga ito kay Hazael na hari ng Aram na umalis naman sa Jerusalem na dala ang mga ito.
20 Ang iba pang tungkol kay Yoas at lahat niyang ginawa ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Juda.
21 Nagsabwatan laban sa kanya ang ilan sa kanyang mga pinuno at pinatay siya sa Bet-Milo habang papunta siya sa Sila. 22 Sina Yozakar na anak ni Simet at Yosabad na anak ni Somer ang pumatay sa kanya. Inilibing siya kasama ng kan¬yang mga ninuno sa lunsod ni David, at si Amasias na kanyang anak ang humalili sa kanya bilang hari.
Paghahari ni Yoacaz sa Israel
13 1 Sa ikadalawampu’t tatlong taon ng paghahari sa Juda ni Yoas na anak ni Ocozias, nagsimula namang maghari si Yoacaz na anak ni Yehu sa Israel sa Samaria; labimpitong taon siyang naghari. 2 Ginawa niya ang masama sa paningin ni Yawe at hindi niya tina¬¬likuran kundi patuloy pang ginawa ang mga kasalanan ni Yeroboam na anak ni Nabat, na nagbulid sa Israel sa pagkakasala. 3 Kaya nag-apoy ang galit ni Yawe sa Israel, at sa buong panahong iyo’y ipinaubaya sila ni Yawe sa mga kamay ni Hazael na hari ng Aram at ni Ben-Hadad na anak ni Hazael.
4 Ngunit nanalangin si Yoacaz kay Yawe, at pinakinggan siya nito sapagkat nakita ni Yawe ang kaapihan ng Israel, kung paano sila inaapi ng hari ng Aram. 5 At binigyan ni Yawe ang Israel ng isang tagapagligtas na nag¬palaya sa kanila sa pang-aapi ng Aram, kayat muling namuhay nang panatag ang mga Israelita sa kanilang mga tahanan, tulad nang dati.
6 Ngunit hindi nila tinalikuran ang mga ka¬salanang ipinagawa ni Yeroboam sa Israel at ma¬ging ang sagradong poste ay nanatili pa ring nakatayo sa Samaria. 7 Walang natira sa hukbo ni Yoacaz kundi limampung manga¬ngabayo, sam¬pung karwaheng-pandigma at sampunlibong sundalo sapag¬kat nilipol ng hari ng Aram ang lahat at pinalis na parang alikabok.
8 Ang iba pang tungkol kay Yoacaz, lahat ng kanyang ginawa at ang kanyang kagitingan ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Israel. 9 Nahimlay si Yoacaz sa piling ng kanyang mga ninuno, at inilibing sa Samaria. At si Yoas na kanyang anak ang nagharing kahalili niya.
Yoas, hari ng Israel
10 Sa ikatatlumpu’t pitong taon ng pag¬hahari ni Yoas sa Juda, nagsimulang mag¬hari si Yoas na anak ni Yoacaz sa Israel sa Samaria; labing-anim na taon siyang nag¬hari. 11 Ginawa niya ang masama sa paningin ni Yawe; hindi niya tina¬likuran ang mga kasalanang ipinagawa sa Israel ni Yeroboam na anak ni Nabat. 12 Ang iba pang tungkol kay Yoas, ang kanyang kagiti¬ngan at ang pakikipaglaban niya kay Amasias na hari ng Juda ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Israel. 13 Nahimlay si Yoas sa piling ng kan¬¬yang mga ninuno at inilibing sa Samaria kasama ng mga naging hari ng Israel. At si Yeroboam ang lumuklok sa kanyang trono.
Pagkamatay ni Eliseo
14 Nang magkasakit nang malubha si Eli¬seo, na magdadala sa kanya sa kamatayan, pinuntahan siya ni Yoas na hari ng Israel at nanangis ito sa harap niya at sinabi: “Ama ko! Ama ko! Karwahe at mga kabayo ng Israel!” 15 Sinabi ni Eliseo sa kanya: “Kumuha ka ng pana at mga palaso.” Kaya kumuha nga siya ng pana at mga palaso. 16 At sinabi ni Eliseo sa hari: “Ipatong mo ang iyong kamay sa pana,” at ipinatong nga iyon ng hari. At ipinatong ni Eliseo ang kanyang kamay sa kamay ng hari, 17 at sinabi: “Buk¬san mo ang bintana sa gawing sila¬ngan.” Binuksan ng hari ang bintana. At sinabi ni Eliseo: “Tudla!” At tumudla nga siya. Sinabi ni Eliseo: “Palaso ng tagumpay ni Yawe, pala¬so ng tagumpay laban sa Aram! Tatalunin mo ang Aram sa Afek hang-gang lubusan mo itong mawasak!” 18 At idi¬nugtong pa niya: “Kunin mo ang mga palaso.” Ki¬nuha nga niya. Sinabi ni Eliseo sa hari: “Itudla mo sa lupa.” Tatlong beses na tumudla ang hari at tumigil. 19 Kaya nagalit sa kanya ang tao ng Diyos at sinabi: “Tumudla ka sana nang lima o anim na beses upang sa gayo’y matalo mo ang Aram hanggang mawasak mo ito nang lubusan. Ngunit nga¬yon, tatlong beses mo lamang ma¬tatalo ang Aram.”
20 Namatay si Eliseo at inilibing. At may su¬ma¬lakay namang isang pangkat ng mga Moa¬bita tulad ng ginagawa nila taun-taon. 21 May inililibing noon na isang patay. Pag¬kakita ng mga tao sa mga Moabita, agad nilang inihagis ang bangkay sa libingan ni Eliseo, at nagsitakas sila. Ngunit pagsayad na pagsayad ng bangkay ng lalaki sa mga buto ni Eliseo, na¬buhay ang lalaki at tumayo.
22 Inapi ni Hazael na hari ng Aram ang mga Israelita sa buong panahon ng paghahari ni Yoacaz. 23 Ngunit nahabag sa kanila si Yawe at nagmagandang-loob at nagpakita ng malasakit sa kanila dahil sa Pakikipagtipan niya kina Abraham, Isaac at Jacob, kayat ayaw niya si¬lang lubusang wasakin o ipagta¬bu¬yang malayo sa kanyang mukha. 24 Namatay si Hazael na hari ng Aram, at ang kanyang anak na si Ben-Hadad ang nagharing kahalili niya. 25 At binawi naman kay Ben-Hadad ni Yoas na anak ni Yoacaz ang mga lunsod na inagaw ni Hazael kay Yoacaz. Tatlong beses siyang nilupig ni Yoas, at nabawi nito sa kanya ang mga lunsod ng Israel.
Amasias, hari ng Juda
14 1 Sa ikalawang taon ng paghahari sa Israel ni Yoas na anak ni Yoacaz, nag¬simula namang maghari si Amasias na anak ni Yoas na hari ng Juda. 2 Dalawampu’t limang taon siya nang magsimulang mag¬hari, at da¬la¬wampu’t siyam na taon siyang naghari sa Jerusalem. Ang kanyang ina ay si Yoadin ng Jerusalem. 3 Ginawa niya ang tama sa pani¬ngin ni Yawe, ngunit hindi tulad ng kan¬yang amang si David kundi ang kanyang amang si Yoas ang tinularan niya. 4 Hindi pa rin inaalis ang mga altar sa mga burol, at patuloy pa rin ang mga tao sa pag-aalay ng mga handog doon at pag¬susunog ng insenso.
5 Nang matatag na ang kanyang pag¬hahari, pinatay niya ang mga pinunong pu¬ma¬tay sa kanyang amang hari, 6 ngunit hindi niya pinatay ang mga anak ng mga ma¬mamatay-tao bilang pagsunod sa nasusulat sa Batas ni Moises kung saan iniutos ni Yawe: “Hindi ninyo papa¬tayin ang mga ama dahil sa kanilang mga anak, o ang mga anak dahil sa kanilang ama; kundi parusahan ang bawat isa dahil sa sariling pagkakasala.”
7 Nilupig ni Amasias ang sampunlibong Edo¬mita sa Lambak ng Asin, at sinakop din ang Bato at tinawag iyong Yoktel na panga¬lan niyon hanggang ngayon.
8 At nagpadala ng mga sugo si Amasias kay Yoas na anak ni Yoacaz na anak naman ni Yehu, na hari ng Israel, para sabihin dito: “Uma¬hon ka rito at tingnan natin kung sino sa ating dalawa ang mas magaling.” 9 Nagpa¬dala ng sagot si Yoas na hari ng Israel kay Amasias na hari ng Juda: “Isang palum¬pong ng Lebanon ang nag¬papasabi sa sedro ng Lebanon: ‘Ibigay mo ang iyong anak na babae para maging asawa ng aking anak.’ Ngunit dumaan ang mababangis na hayop ng Lebanon at niyurakan ang palum¬pong. 10 Nagmamalaki ka ngayon dahil nalupig mo ang mga Edomita. Makuntento ka na la¬mang sa iyong katanyagan at manahimik sa sarili mong bahay, at baka ma¬disgrasya ka pa at ang bayan ng Juda.”
11 Ngunit hindi iyon pinakinggan ni Amasias, kaya umahon si Yoas na hari ng Israel, at hina-rap niya ito sa Bet-sames ng Juda. 12 Nilupig ng Israel ang Juda, at nag¬si¬takas pauwi ang bawat isa. 13 Hinuli ni Yoas na hari ng Israel si Amasias na anak ni Ocozias sa Bet-sames, at dinala sa Jerusalem.
Gumawa siya ng butas na dalawandaang metro ang luwang sa pader ng Jerusalem mula sa Pintuan ng Efraim hanggang sa Pintuan sa Panulukan. 14 Kinuha niya ang lahat ng ginto at pilak, lahat ng nakita niya sa Bahay ni Yawe at sa kabang-yaman ng bahay ng hari, pati mga bihag, at bumalik sa Samaria.
15 Ang iba pang tungkol kay Yoas, ang kanyang kagitingan at ang pakikipaglaban niya kay Amasias na hari ng Juda ay nasa Mga Pang¬yayari sa Mga Hari ng Israel. 16 Nahimlay si Yoas sa piling ng kanyang mga ninuno, at inilibing sa Samaria kasama ng kanyang mga ninuno. At si Yeroboam na kanyang anak ang nagharing kahalili niya.
17 Tungkol naman kay Amasias: nabuhay pa siya nang labinlimang taon pagkamatay ni Yoas na hari ng Israel. 18 Ang iba pang tung¬¬kol kay Amasias ay nasa Mga Pang¬yayari sa Mga Hari ng Juda. 19 May mga taong nagsabwatan laban sa kanya sa Jeru¬salem. Kaya nagtago si Ama¬sias sa Lakis pero hinabol siya ng mga iyon at pinatay sa lunsod na iyon. 20 Ikinarwahe nila mula roon ang kanyang bangkay, at ini¬libing siya sa lunsod ni David, sa Jerusalem kasama ng kanyang mga ninuno. 21 At kinuha ng lahat ng mamamayan ng Juda si Ozias (Azarias) na labing-anim na taong gulang, at inihayag siyang hari bilang kahalili ng kanyang amang si Ama¬sias. 22 Muli niyang itinayo ang Elat at ibinalik sa Juda, pagkamatay ng kanyang amang hari.
Yeroboam II, hari ng Israel
• 23 Nagsimulang maghari sa Samaria si Yero¬boam na anak ni Yoas na hari ng Israel sa ikalabinlimang taon ng paghahari ni Ama¬sias na anak ni Yoas na hari ng Juda. Apat¬napu’t isang taon siyang naghari. 24 Ginawa niya ang ma¬sama sa paningin ni Yawe. Hindi nga niya tina¬likuran ang mga kasalanang ipinagawa sa Israel ni Yeroboam na anak ni Nabat. 25 Ibinalik niya sa dati ang hangganan ng Israel mula sa bungad ng Hamat hang¬gang sa Dagat na Patay ayon sa salita ni Yaweng Diyos ng Israel, sa pama¬ma¬gitan ng kanyang lingkod na prope¬tang si Jonas na anak ni Amitai ng Gat-Hefer. 26 Nakita ni Yawe ang napakapait na paghi¬hirap ng Israel, alipin man o malaya, at walang ma¬katutulong sa Israel. 27 Ipinasya ni Yawe na huwag pawiin ang pangalan ng Israel sa silong ng langit, kayat ini¬ligtas niya ang mga ito sa pamamagitan ng kamay ni Yeroboam na anak ni Yoas.
28 Ang iba pang tungkol kay Yeroboam, lahat ng kanyang ginawa at kagitingan, ang pakiki-paglaban niya at kung paano niya naibalik sa Israel ang Hamat at Damasco ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Israel. 29 Namatay si Yeroboam at inilibing kasama ng mga hari ng Israel. At si Zacarias na kanyang anak ang nag¬¬haring kahalili niya.
Azarias, hari ng Juda
15 1 Nagsimulang maghari si Azarias na anak ni Amasias na hari ng Juda, sa ikadala-wampu’t pitong taon ng paghahari ni Yeroboam sa Israel. 2 Labing-anim na taon siya nang magsimulang maghari at limam¬pu’t da¬lawang taon siyang naghari sa Jerusalem. Si Yecolia na taga-Jerusalem ang kan¬yang ina.
3 Ginawa niya ang tama sa paningin ni Yawe, gaya ng kanyang amang si Amasias. 4 Ngunit hindi pa rin giniba ang mga altar sa mga burol, at nagpatuloy ang mga tao sa pag-aalay ng mga handog doon at pag¬su¬sunog ng insenso.
5 Pinarusahan siya ni Yawe. Nagkasakit siya ng ketong, at naging ketongin hanggang mamatay. Nakatira siya sa isang bukod na bahay, at si Yotam na kanyang anak ang namahala sa sam¬bahayan ng hari at naka¬pangyari sa mga ma¬ma¬mayan.
6 Ang iba pang tungkol kay Azarias at lahat niyang ginawa ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Juda. 7 Namatay si Azarias at inilibing sa lunsod ni David kasama ng kan¬yang mga ni-nuno. At si Yotam na kanyang anak ang hu¬ma¬lili sa kanya.
Mga huling hari ng Israel
• 8 Sa ikatatlumpu’t walong taon ng pag¬hahari ni Azarias sa Juda, nagsimula na¬mang maghari sa Israel sa Samaria si Za¬ca¬rias na anak ni Yeroboam. Anim na buwan siyang naghari. 9 Ginawa niya ang masama sa paningin ni Yawe, tulad din ng kanyang mga ninuno; hindi tina¬likuran ang mga kasalanang ipinagawa sa Israel ni Yeroboam na anak ni Nabat.
10 Nakipagsabwatan si Sallum na anak ni Yabes laban kay Zacarias at sinalakay niya ito sa Yibleam, pinatay, at hinalinhan bilang hari.
11 Ang iba pang tungkol kay Zacarias ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Israel. 12 Kaya natupad ang salita ni Yawe kay Yehu: “Luluklok sa trono ng Israel ang iyong mga anak na lalaki hanggang sa ikapat na salinlahi.” At iyon nga ang nangyari.
13 Sa ikatatlumpu’t siyam na taon ng pag¬hahari ni Uzias sa Juda, nagsimulang mag¬hari si Sallum na anak ni Yabes. Isang buwan siyang naghari sa Samaria. 14 At naghimag¬sik si Menahem na anak ni Gadi laban sa kanya sa Tirsa. Pumunta siya sa Samaria at pinatay si Sallum sa lunsod na iyon. Pagka¬patay niya kay Sallum, siya ang nagharing kahalili nito.
15 Ang iba pang tungkol kay Sallum at ang kanyang pakikipagsabwatan ay nasa Mga Pang-yayari sa Mga Hari ng Israel.
16 Sinakop ni Menahem ang Tapua at pinatay ang lahat ng tagaroon. Winasak niya ang nasa-sakupan nito mula Tirsa sapagkat ayaw nila siyang pagbuksan ng mga pintuan. At winakwak niya ang sinapupunan ng lahat ng buntis.
17 Nagsimulang maghari sa Israel si Mena¬hem na anak ni Gadi sa ikatatlumpu’t siyam na taon ng paghahari ni Azarias sa Juda. Sampung taon siyang naghari sa Samaria. 18 Gina¬wa niya ang masama sa paningin Yawe; hindi niya tina¬likuran ang mga ka¬salanang ipinagawa sa Israel ni Yeroboam na anak ni Nabat.
19 Sa panahon niya, sinalakay ni Pul na hari ng Asur ang Israel. At kinailangan ni Menahem na magbigay sa kanya ng sanli¬bong baretang pilak para tanggapin siya nito bilang kakampi at panatiliin sa kapang¬yari¬han. 20 Hiningi ni Me¬nahem ang pera mula sa lahat ng maya¬yaman at kinikilalang tao sa Israel para ibigay sa hari ng Asur: limampung pirasong pilak mula sa bawat isa. Kaya umatras ang hari ng Asur at hindi na tumigil pa sa lupain.
21 Ang iba pang tungkol kay Menahem at lahat ng kanyang ginawa ay nasa Mga Pang¬yayari sa Mga Hari ng Israel. 22 Nahimlay si Mena¬hem sa piling ng kanyang mga ninuno, at si Pekaya na kanyang anak ang nagharing kahalili niya.
23 Sa ikalimampung taon ng paghahari ni Azarias sa Juda, nagsimulang maghari sa Israel sa Samaria si Pekayang anak ni Mena¬hem. Dala¬wang taon siyang naghari. 24 Gi¬nawa niya ang masama sa paningin ni Yawe; hindi niya tinalikuran ang mga kasalanan ni Yeroboam na anak ni Nabat na nagbulid sa Israel sa pagkakasala.
25 Naghimagsik laban sa kanya ang kanyang heneral na si Peka na anak ni Romelias. Pinamunuan nito ang limampung tauhan mula sa lalawigan ng Galaad at pinuntahan siya nito sa Samaria para patayin sa tore ng palasyo. Pagka¬patay sa hari, si Peka ang nagharing kahalili niya.
26 Ang iba pang tungkol kay Pekaya at lahat niyang ginawa ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Israel.
27 Sa ikalimampu’t dalawang taon ng pag¬hahari ni Azarias sa Juda, nagsimulang maghari sa Israel sa Samaria si Pekang anak ni Romelias. Dalawampung taon siyang naghari at gi¬nawa niya ang masama sa paningin ni Yawe. 28 Hindi niya tinalikuran ang mga kasalanan ni Yero¬boam na nagbulid sa Israel sa pagkakasala.
29 Sa panahon ni Pekang hari ng Israel, duma¬ting si Tiglat-Pileser na hari ng Asur at sinakop ang Ayon, Abel-Bet-Maaka, Yanoa, Kedes, Hasor, ang mga teritoryo ng Galaad at Galilea, at ang buong lupain ng Neftali; at idineport ang mga mamamayan sa Asur. 30 At nakipagsab¬watan si Oseas na anak ni Ela laban kay Pe¬kang anak ni Romelias, pinatay ito, at nagha¬ring ka¬¬ha¬lili nito. 31 Ang iba pang tungkol kay Peka at sa lahat ng kanyang ginawa ay nasusulat sa Mga Pang-yayari sa Mga Hari ng Israel.
Yotam, hari ng Juda
32 Sa ikalawang taon ng paghahari sa Israel ni Pekang anak ni Romelias, nagsimu¬lang mag-hari si Yotam na anak ni Uzias na hari ng Juda.
33 Dalawampu’t limang taon si Yotam nang magsimulang maghari, at labing-anim na taon siyang naghari sa Jerusalem. Si Yerusang anak ni Zadok ang kanyang ina.
34 Ginawa niya ang tama sa paningin ni Yawe, tulad ng kanyang ama. 35 Ngunit hindi pa rin wina¬sak ang mga altar sa burol kaya patuloy ang mga tao sa pag-aalay ng mga handog at pag¬-susunog ng insenso roon.
Itinayo niya ang Pintuan sa Itaas ng Bahay ni Yawe.
36 Ang iba pang tungkol kay Yotam at sa lahat niyang ginawa ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Juda. 37 Nang panahong iyon, ipinadala ni Yawe sina Resin na hari ng Aram at Pekang anak ni Romelias laban sa Juda.
38 Namatay si Yotam sa piling ng kanyang mga ninuno, at inilibing kasama nila sa lunsod ni David, ang lunsod ng kanyang ama. At si Ahaz na kanyang anak ang nagharing kahalili niya.
Ahaz, hari ng Juda
16 1 Sa ikalabimpitong taon ng paghahari ni Pekang anak ni Romelias, nag¬simulang maghari si Ahaz na anak ni Yotam na hari ng Juda. 2 Da¬lawampung taon si Ahaz nang mag-simulang maghari, at labing-anim na taon si¬yang naghari sa Jerusalem. Hindi niya gi¬n¬a¬wa ang tama sa paningin ni Yaweng kanyang Diyos, di tulad ng kanyang amang si David. 3 Lumakad siya sa mga daan ng mga hari ng Israel at sinu¬nog pa ang kanyang anak na lalaki bilang handog ayon sa ka¬suklam-suklam na kaugalian ng mga ban¬sang pinalayas ni Yawe mula sa lupain para mapasa-Israel ang kanilang lupain. 4 Nag-alay siya ng mga handog sa mga altar sa burol, sa mga dalisdis at sa lilim ng bawat ma¬labay na punungkahoy.
5 At umahon sina Resing hari ng Aram at Pekang anak ni Romelias na hari ng Israel para salakayin ang Jerusalem. Pinaligiran nila iyon pero hindi nila malupig. 6 Nang pa¬na¬hong iyon, nabawi ni Resing hari ng Aram ang Elat para sa mga Edomita, at pinalayas doon ang mga Judio. At pinasok ng mga Edomita ang Elat at doon sila nanirahan hanggang sa panahong ito.
7 Nagpadala ng mga sugo si Ahaz kay Tiglat-Pileser na hari ng Asur para sabihing: “Alipin mo ako at anak. Pumarito ka at iligtas ako sa mga kamay ng hari ng Aram at ng hari ng Israel na sumalakay sa akin.” 8 Kinuha ni Ahaz ang pilak at ginto sa Bahay ni Yawe at sa mga kabang-yaman ng bahay ng hari, at ipinadala bilang regalo sa hari ng Asur. 9 Pinakinggan siya ng hari ng Asur at sinalakay nito ang Damasco; sinakop niya ang lunsod at idineport ang mga mama¬mayan sa Kir, at pagkatapos ay pinatay si Resin.
10 Kaya pumunta si Haring Ahaz sa Damasco para makipagkita kay Tiglat-Pileser na hari ng Asur. At nang makita niya ang altar sa Da¬masco, ipinadala niya sa paring si Urias ang sukat ng altar, pati ang disenyo na kanyang kinopya nang tamang-tama hanggang sa huling detalye.
11 Itinayo ng paring si Urias ang altar batay sa disenyong ipinadala ng hari mula sa Da¬masco. Natapos niya ito bago dumating si Ha¬ring Ahaz. 12 Pagbalik ng hari mula sa Damasco at pag-kakita niya sa altar, lumapit siya roon at nag-alay ng mga handog. 13 Ini¬alay niya sa altar ang kanyang mga sinunog na handog, ibinuhos ang alak at ang dugo ng kan¬yang handog sa mabu-ting pagsasamahan.
14 Inalis niya sa harapan ng bahay – sa pagitan ng bagong altar at ng Bahay ni Yawe – ang tansong altar sa harap ni Yawe at inilipat ito sa gawing hilaga ng bago niyang altar.
15 Inutusan ni Haring Ahaz ang paring si Urias: “Sa malaking altar na ito mo susu¬nu¬gin ang pang-umagang handog at mga pang¬gabing alay, ang handog ng hari, at ang handog ng mga mamamayan ng lupain, at ang mga handog na pagkain at inumin. Dito mo ibubuhos ang lahat ng dugo ng mga susunuging handog at mga alay. At tungkol naman sa tansong altar, ako na ang bahala roon.” 16 Ginawa ng paring si Urias ang ini¬utos sa kanya ng hari.
17 Dinistrungka ng hari ang mga panel ng mga patungan, inalis ang hugasan sa ibabaw niyon at ibinaba rin ang malaking plang¬ganang mula sa ibabaw ng mga tansong toro na sumu¬sunong dito, at inilagay sa batong patungan. 18 At dahil sa hari ng Asur, inalis niya ang ma¬taas na trono sa loob ng Bahay ni Yawe at ang nasa labas na pasukan ng hari.
19 Ang iba pang tungkol kay Ahaz at sa lahat niyang ginawa ay nasa Mga Pang¬yayari sa Mga Hari ng Juda. 20 Nahimlay si Ahaz sa piling ng kanyang mga ninuno at inilibing kasama nila sa lunsod ni David. At si Ezekias na kanyang anak ang nagharing kahalili niya.
Wakas ng kaharian ng Israel sa hilaga
17 1 Sa ikalabindalawang taon ng paghahari ni Ahaz sa Juda, nag¬simula namang maghari sa Israel si Oseas na anak ni Ela. Siyam na taon siyang naghari sa lunsod ng Samaria, 2 at ginawa niya ang masama sa pani¬ngin ni Yawe pero hindi naman kasinsama ng mga naging hari ng Israel.
3 Dumating si Salmaneser na hari ng Asur kasama ang kanyang hukbo para salakayin si Oseas na sumuko naman at nagsimulang magbayad ng buwis sa kanya. 4 Ngunit nabisto ng hari ng Asur na may pakana si Oseas laban sa kanya dahil nagpadala ito ng mga sugo kay So na hari ng Ehipto, at hindi na nagba¬bayad ng buwis, di tulad ng dati nitong ginagawa taun-taon. Kaya dinakip siya ni Sal¬ma¬neser at ibini¬langgo.
5 Sinakop ng hukbo ng hari ang buong Israel at pumunta sila sa Sa¬ma¬ria at ki¬nub¬kob iyon nang tatlong taon. 6 Sa ika¬siyam na taon ni Oseas, na¬bihag ng hari ng Asiria ang Samaria at ipinadeport ang mga Israelita sa Asur. Pinatira niya ang mga iyon sa Hala sa baybayin ng Ilog Habor sa Gozan, at sa mga lun¬sod ng mga Medo.
Mga sanhi ng pagbagsak ng Israel
• 7 Nangyari ito dahil nagkasala ang mga anak ng Israel kay Yaweng kanilang Diyos na siyang naglabas sa kanila mula sa lupain ng Ehipto sa ilalim ng ka¬pangyarihan ni Paraon. Sumamba sila sa mga diyus-diyusan, 8 at sumunod sa mga kaugalian ng mga bansang pina¬layas ni Yawe para mapasa-Israel ang lupain.
9 Maraming ginawa nang lihim ang mga anak ng Israel na hindi bagay kay Yaweng kanilang Diyos. Nagtayo sila ng mga altar sa lahat ng bayan, mula sa mga toreng bantayan hanggang sa mga napapaderang bayan. 10 Naglagay sila ng mga re¬bulto at sagradong poste sa lahat ng burol at sa lilim ng bawat ma¬yabong na puno. 11 Doon sila nagsu¬nog ng insenso sa mga altar sa kabu¬rulan, gaya ng mga bansang pinalayas ni Yawe sa harap nila.
Gumawa sila ng mga kasamaan na ikinagalit ni Yawe. 12 Pinaglingkuran nila ang kasuklam-suklam nilang mga diyus-¬diyusan sa kabila ng sinabi sa kanila ni Yaweng “Huwag ninyong ga¬win ito.” 13 Bi¬nalaan ni Yawe ang Israel at Juda sa pa¬mamagitan ng mga pro¬peta na na¬ka¬ka¬kita ng pangitain: “Tali¬kuran ninyo ang inyong masa¬samang gawi at sundin ang aking mga utos at tuntunin, ayon sa mga batas na iniutos ko sa in¬yong mga ninuno at ipinahatid sa pama¬magitan ng aking mga lingkod na pro¬peta.”
14 Ngunit hindi sila nakinig, at tumanggi ring gaya ng kanilang mga ni¬nu¬nong hindi naniwala kay Yaweng ka¬nilang Diyos. 15 Binale-wala nila ang kanyang mga batas at ang pakikipagtipang itinakda niya sa kanilang mga ninuno, pati ang mga babalang ibinigay niya sa kanila. Sumunod sila sa mga diyus-diyusang walang-saysay at sila mismo’y nawalang-kabuluhan din sa pagtulad nila sa mga bansang naka¬paligid sa kanila, sa kabila ng sinabi ni Yawe: “Huwag ninyo silang tularan.”
16 Tinalikuran nila ang lahat ng utos ni Yawe at gumawa ng dalawang guyang tanso. Gumawa sila ng mga sagradong poste at lumuhod sa harap ng lahat ng bituin sa langit, at su¬mamba sa Baal.
17 Sinunog nila bilang handog ang ka¬ni¬lang mga anak na lalaki at babae, nang¬hula sila at nangkulam, at ipinag¬bili ang sarili sa paggawa ng masama sa paningin ni Yawe na ikinagalit nito.
18 Kaya labis na napoot si Yawe sa Israel at itinapon sila nang malayo sa kanya, at ang tribu lamang ng Juda ang itinira.
19 Ngunit hindi rin sinunod ng Juda ang mga utos ni Yaweng kanilang Diyos kundi ginaya ang mga kaugalian ng Israel. Kaya itinakwil ni Yawe ang buong lahi ng Israel. 20 Hinamak sila at ipinaubaya sa mga kamay ng mga mangu¬ngu¬limbat hanggang duma¬ting ang araw na itapon niya silang malayo sa kanya.
21 Nang humiwalay ang Israel sa kaharian ni David at hiranging hari si Yeroboam na anak ni Nabat, inilayo niya ang mga ito kay Yawe. Kaya pinapagkasala niya nang malubha ang mga ito. 22 Sinundan ng mga Israelita si Yeroboam sa lahat niyang kasa¬lanan, at hindi na tumigil 23 hang-gang itapon ni Yawe ang Israel nang ma¬layo sa kanya gaya ng sinabi niya sa pamamagitan ng kanyang mga lingkod na propeta. Kaya pina¬layas sa sariling lupain ang Israel at idineport sa lupain ng Asur hanggang ngayon.
Ang simula ng mga Samaritano
• 24 Pinapunta ng hari ng Asur ang mga taga-Babilonia, Cuta, Ava, Hamat at Sefarvayim at pinatira sa mga bayan ng Samaria kapalit ng mga Israelita. Inokupa ng mga taong ito ang lupain ng Samaria at nanirahan sa mga bayan nito.
25 Sa simula ng kanilang pagtira roon, hindi nila sinamba si Yawe kayat nagpadala si Yawe ng mga leon na pumatay sa marami sa kanila. 26 At sinabi ito sa hari ng Asur: “Hindi alam ng mga taong idineport mo at pinatira sa mga lunsod ng Samaria kung paano dapat para¬ngalan si Yaweng Diyos ng lupaing iyon kayat nagpadala siya ng mga leon na pumapatay sa kanila.”
27 Kaya iniutos ng hari ng Asur: “Pabalikin sa Samaria ang isa sa mga paring idineport natin mula roon. Maninirahan siyang kasama ng mga taong iyon para turuan sila kung paano pa¬ra-rangalan ang Diyos ng lupaing iyon.” 28 Ka¬ya dumating ang isa sa mga pa¬ring ipi¬nadeport mula sa Samaria, nanirahan ito sa Betel at tinuruan ang mga tao kung paano parara¬nga¬lan si Yawe.
29 Subalit gumawa ng sariling diyos ang bawat isa sa mga bansang ito sa kani-kanilang lunsod na tirahan, at inilagay ang mga iyon sa mga Bahay sa burol na itinayo ng mga taga-Samaria. 30 Gumawa ng isang Sukot ang mga taga-Babilonia, gumawa ng isang Nergal ang mga taga-Cuta, ng isang Asima ang mga taga-Namat, 31 ng mga Nimhaz at Tartak ang mga taga-Ava. Sinu¬nog naman ng mga taga-Sefarvayim ang kanilang mga anak sa kara¬ngalan nina Adramelek at Anamelek na kani¬lang mga diyos.
32 Pinarangalan nga nila si Yawe pero humirang din sila ng mga pari mula sa sarili nilang lahi, na naglingkod para sa kanila sa mga Bahay sa burol. 33 Pinarangalan nila si Yawe pero kasa¬bay namang pinaglingkuran din ang kanilang mga diyos, ayon sa mga kaugalian ng mga ban¬sang kanilang pinag¬mulan.
34 Hanggang sa araw na ito’y sinusunod nila ang matatanda nilang kaugalian.
Hindi nila pinarangalan si Yawe. Hindi nga nila sinunod ang mga tuntunin at kaugalian, ang Batas o mga utos na ibinigay ni Yawe sa mga anak ni Jacob na pinangalanan niyang Israel. 35 Nakipagtipan si Yawe sa kanila at ini¬utos: “Hu¬wag kayong sasamba sa ibang diyos, o yuyuko sa harap nila o maglilingkod sa kanila o mag-aalay sa kanila ng mga handog. 36 Si Yawe lamang na naglabas sa inyo mula sa lupain ng Ehipto sa lakas ng kanyang braso ang inyong sasambahin; sa kanyang harapan lamang kayo yuyuko at sa kanya lamang kayo mag-aalay ng mga handog. 37 Sundin ninyo ang mga tuntunin, mga pasya, ang Batas at mga utos na isinulat niya para sa inyo. Tuparin ninyo ang mga ito magpakailanman at huwag sasamba sa ibang mga diyos. 38 Huwag nin¬yong limutin ang pa¬kiki¬pagtipan ko sa inyo at huwag ka¬yong sa¬samba sa ibang diyos. 39 Kay Yaweng inyong Diyos lamang kayo sasamba at palalayain niya kayo sa kamay ng lahat ninyong kaaway.”
40 Ngunit hindi sila nakinig kundi ginawa pa rin ang nakaugalian na nila.
41 Kaya sumamba kay Yawe ang mga taong ito kasabay ng paglilingkod din sa kani¬lang mga diyos. At pagkatapos ay ipinag¬¬patuloy naman ng kanilang mga anak at ng mga anak ng ka¬nilang mga anak ang gawain ng kanilang mga ninuno.
Ezekias, hari ng Juda
18 • 1 Sa ikatlong taon ng paghahari sa Israel ni Oseas na anak ni Ela, nagsimula namang maghari sa Juda si Ezekias na anak ni Ahaz.
2 Dalawampu’t limang taon siya noon, at dalawampu’t siyam na taon siyang nag¬hari sa Jerusalem. Si Abi¬yang anak ni Zacarias ang kanyang ina. 3 Ginawa niya ang tama sa pani¬ngin ni Yawe tulad ng kanyang ninu¬nong si David.
4 Siya ang nag-alis ng mga altar sa burol, winasak niya ang nakatayong mga bato at pinutol ang mga sagradong poste.
Sinira rin niya ang tansong ahas na ginawa ni Moises sa disyerto sapagkat hanggang sa panahong iyo’y pinag-aalayan pa ito ng mga Israelita at tinawag na Nehustan.
5 Nagtiwala siya kay Yawe nang higit sa sinumang hari ng Juda na nauna o su¬munod sa kanya, at hindi siya kai¬lan¬man lumayo kay Yawe. Sinunod niya ang mga utos na ibinigay ni Yawe sa pama¬magitan ni Moises. 6 Kaya su¬ma¬kanya si Yawe: nag¬tagumpay siya sa lahat ng kanyang ginawa. 7 Nag¬himag¬sik siya laban sa hari ng Asiria at hindi na napailalim dito. 8 Ni¬lupig niya ang mga Pilisteo hang¬gang Gaza, at sinakop ang kanilang mga lupain mula sa mga toreng ban¬tayan hanggang sa napapa¬derang mga lunsod.
9 Sa ikapat na taon ng paghahari ni Ezekias na ikapitong taon naman ni Oseas na anak ni Ela na hari ng Israel, sinalakay ni Salmaneser na hari ng Asiria ang Samaria at kinubkob ito. 10 At pagka¬raan ng tatlong taon, nasa¬kop niya ang lupain. Sa ikanim na taon ni Ezekias, na siya namang ikasiyam na taon ni Oseas na hari ng Israel, na¬sakop ang Samaria. 11 Ipinadeport ng hari ng Asiria ang mga Israelita sa Asiria at pinatira ang mga iyon sa Hala, sa itaas ng Habor na ilog ng Gozan at sa mga lunsod ng mga Medo.
12 Nangyari ito sapagkat hindi nila pi¬nakinggan ang tinig ni Yaweng kani¬lang Diyos, at sumira sila sa kanyang Tipan; hindi nila pinakinggan o isina¬gawa ang ini¬utos ni Moises na lingkod ni Yawe.
Pagsalakay ni Senakerib
• 13 Sa ikalabing-apat na taon ng pag¬hahari ni Ezekias, nilusob ni Sena¬kerib na hari ng Asiria ang lahat ng napapaderang lunsod ng Juda at sina¬kop ang mga iyon. 14 Nagpasabi si Eze¬kias na hari ng Juda kay Senakerib na nasa Lakis: “Hindi tama ang ginawa ko. Itigil mo ang iyong pag-salakay at ga¬gawin ko ang lahat ng sa¬sabihin mo.” Pinapagbayad ng hari ng Asiria si Eze¬kias ng tatlundaang baretang pilak at tat¬lumpu ng ginto.
15 At ibinigay sa kanya ni Ezekias ang lahat ng perang nakuha sa Bahay ni Yawe at sa mga kabang-yaman ng palas¬yo ng hari. 16 Nang panahong iyon, iniutos ni Ezekias na tanggalin sa mga pintuan ng Bahay ni Yawe ang mga gintong ipina¬la¬muti niya mismo sa mga iyon, at ibinigay niya ito sa hari ng Asiria.
17 Mula sa Lakis, sinugo ng hari ng Asiria ang isa sa kanyang mga heneral kasama ang isang malaking hukbo kay Haring Ezekias sa Jerusalem. Umahon sila sa Jerusalem at tumigil sa may pada¬luyan ng tubig ng Tangkeng nasa Itaas sa daan ng Bukid ng Tagapaglaba. Tinawag ng heneral ang hari, 18 at dumating si Eliakim na anak ni Helkias na tagapamahala ng palasyo kasama ang sekretar¬yong si Sobna at ang taga¬pagtalang si Yoas na anak ni Asaf.
19 Sinabi ng heneral sa mga ito: “Sa¬bihin ninyo kay Ezekias ang mensaheng ito ng dakilang hari ng Asiria: Ang laki naman ng tiwala mo! 20 Akala mo’y maru¬nong ka at may lakas sa labanan, pero magaling ka lamang sa salita. At sino ang pinanananganan mo sa pag¬hihimagsik sa akin?
21 Nananangan ka sa Ehipto, isang ba¬ling tungkod na bumubutas sa palad ng sumasandig sa kanya. Ganyan si Paraong hari ng Ehipto para sa lahat ng suma¬sandig sa kanya. 22 Maaari rin na¬mang sabihin mo sa akin: ‘Kay Yaweng Diyos namin lamang kami sumasandig.’ Di ba’t kanya ang mga dambana at mga altar sa burol na ipinaalis ni Ezekias nang sabihin nito sa mga taga-Juda at Jerusalem: ‘Sa altar na ito la¬mang kayo sasamba?’
23 Kaya makipagkasundo sa hari ng Asiria na aking panginoon. Bibigyan kita ng dalawanlibong kabayo kung may sapat kang mangangabayo. 24 Pero ni hindi mo nga kayang paurungin ang pinaka¬mahinang heneral ng aking pa¬ngi¬noon! Ikaw na sa Ehipto umaasa pa¬ra sa mga karwahe at manganga¬bayo! 25 Sa akala mo ba’y aahon ako para lu¬subin at wa¬sakin ang lupaing ito nang walang pahin¬tulot ni Yawe? Siya mismo ang nag¬sabi sa akin na mag¬punta rito at sakupin ito.”
26 At sinabi nina Eliakim, Sobna at Yoas sa heneral: “Maaari kayang sa Ara¬meo ninyo kausapin ang inyong mga lingkod dahil iyon ang naiintindi¬han namin. Huwag sana kayong mag-salita sa amin sa Hebreo nang naririnig ng mga nasa taas ng pader.”
27 Ngunit sinabi ng heneral: “Sa akala ba ninyo’y sa inyong panginoon at sa inyo lamang ako sinugo ng aking panginoon para sabihin ang mga ba¬gay na ito at hindi sa mga taong naka¬upo sa pader na kasama ninyong ka¬kain ng inyong dumi at iinom ng inyong ihi?”
28 At tumindig ang heneral at sumigaw nang malakas sa wikang Hebreo: “Pa¬king¬gan ninyo ang salita ng daki¬lang hari ng Asiria: 29 H’wag kayong palinlang kay Ezekias! Hindi niya kayo ma-ililigtas! 30 H’wag kayong maniwala sa kanya kapag sinabi niyang dapat mag¬tiwala kay Yawe, na kayo’y tiyak na ililigtas ni Yawe at hindi niya ibibigay ang lunsod na ito sa kamay ng hari ng Asiria. 31 H’wag si Eze¬kias ang paking¬gan ninyo kundi ang hari ng Asiria na nagsasabing: ‘Makipag¬kasundo kayo sa akin at sumuko.’ At ma¬kakakain ang bawat isa sa kanyang uba¬san at puno ng igos, at iigib ng tubig mula sa kanyang balon. 32 At darating ako at dadal¬hin kayo sa isang lupaing tulad ng sa inyo, sa lupain ng mga trigo at bagong alak, lupain ng tinapay at uba-san, ng la¬ngis at pulot-pukyutan. Kaya mabu¬bu¬hay kayo, sa halip na mamatay sa gutom!
Huwag kayong palinlang kay Eze¬kias na nagsasabi sa inyo na ililigtas kayo ni Yawe. 33 Nailigtas ba ng mga diyos ng mga bansa ang kanilang lu¬pain mula sa kamay ng hari ng Asiria? 34 Nasaan ang mga diyos ng Hamat at Arpad? Nasaan na ang mga diyos ng Sefarvayim, Hena at Iva? Na¬iligtas ba nila ang Samaria sa aking kamay? 35 Sino sa mga diyos ng mga lu-paing ito ang nakapagligtas ng kanyang bayan sa aking mga kamay? Pa¬ano nga¬yon maililigtas ni Yawe ang Je¬ru¬salem sa aking mga kamay?”
36 Nanatiling walang imik ang lahat sa¬pagkat utos ng hari na huwag silang sa¬sagot.
37 At bumalik kay Ezekias si Eliakim kasama sina Sobna at Yoas na punit ang mga damit, at sinabi sa kanya ang winika ng heneral.

19 1 Nang marinig ito ni Haring Ezekias, pinunit niya ang kanyang damit, nagsuot ng sako at pumunta sa Ba¬hay ni Yawe. 2 Pina¬punta niya kay Pro¬peta Isaias na anak ni Amos si Elia¬kim na tagapamahala ng palasyo, si Sobnang sekretaryo at ang mga nakatatandang pari na pawang nakadamit ng sako. 3 At sinabi nila kay Isaias: “Ito ang ipinasasabi ni Ezekias: Araw ngayon ng pagkabalisa, parusa at kahihiyan, gaya ng kung pa¬anong may sanggol na isisilang ngunit walang lakas na ma¬iluwal. 4 Marinig sana ni Yawe ang mga salita ng heneral na sinugo ng kanyang panginoong hari ng Asiria. Pagalitan sana siya ni Yaweng iyong Diyos dahil sa mga katagang bini¬tiwan niya, na hinahamak ang Diyos na buhay. Kayat ipanalangin mo ang ilan sa ating nanga-labi.”
5 Nang dumating kay Isaias ang mga opisyal ni Haring Ezekias, 6 sinabi niya sa mga ito: “Sabihin ninyo sa inyong pangi¬noon ang salitang ito ni Yawe: Hu¬wag matakot dahil sa narinig mong ka¬lapas¬tanganang pinagsasabi laban sa akin ng mga kampon ng hari ng Asiria. 7 Makinig ka! Liligaligin ko siya sa mga balita kaya babalik siya sa kan¬yang bansa at doon siya mamamatay sa tabak.”
8 Umalis nga ang heneral at nang ma¬balitaan niyang umalis ang hari sa Lakis, natagpuan niya ito na naki¬kipaglaban sa Libna. 9 Nabalitaan pala ni Ha¬ring Sena¬kerib na sasalakayin siya ni Tirhakang haring Kusita ng Ehipto.
Sulat ng hari ng Asur kay Ezekias
10 Kaya muli siyang nagpadala kay Eze¬kias ng mga sugong tinagubilinan niya ng ganito: “Sabihin ninyo kay Ezekias na hari ng Juda: Huwag kang palinlang sa iyong Diyos na pina-nanaligan mo dahil sa sinabi niyang hindi ma¬huhulog ang Jerusalem sa mga kamay ng hari ng Asiria. 11 Tiyak na narinig mo na kung ano ang ginawa ng mga hari ng Asiria sa mga lupaing kanilang winasak. At maliligtas ka ba? 12 Iniligtas ba ng mga diyos ang mga lupaing winasak ng aking mga ninuno? Ang Gozan at Haran, ang Resef at ang mga taga-Eden na nasa Tel-asar? 13 Na¬saan ang mga hari ng Hamat, ng Arpad, ng lunsod ng Sefarvayim, ng Hena at ng Iva?”
14 Kinuha ni Ezekias sa mga sugo ang sulat at pagkabasa’y nagpunta sa Bahay ni Yawe. Ini-ladlad niya iyon sa harap ni Yawe at 15 nana¬langin: “O Yaweng Diyos ng Israel na nakaluklok sa trono sa mga kerubim! Ta¬nging ikaw ang Diyos ng lahat ng kaharian sa lupa; ikaw ang lumikha ng langit at lupa. 16 Makinig ka, Yawe, at ako’y dinggin! Buk¬san ang iyong mga mata at tumingin! Pakinggan ang mga salitang ipinadala ni Senakerib para hamakin ang Diyos na buhay! 17 Totoo nga, Yawe, na nilipol ng mga hari ng Asiria ang lahat ng bansa at lupain. 18 Sinunog nila’t winasak ang mga diyos ng mga iyon sa¬¬pagkat hindi naman tunay na mga diyos kundi mga kahoy at batong likha lamang ng kamay ng tao. 19 Ngayon, O Yaweng Diyos namin, iligtas mo kami sa kanyang kamay upang malaman ng lahat ng kaharian sa lupa na tanging ikaw, Yawe, ang Diyos.”
Pumasok si Isaias sa mga pangyayari
20 At ipinasabi ni Isaias na anak ni Amos kay Ezekias: “Ito ang sinasabi ni Yaweng Diyos ng Israel: “Dininig ko ang iyong pana¬langin tungkol kay Senakerib ng Asiria. 21 Ito ang sinabi ni Yawe laban sa kanya:
‘Minamata ka at pinagtatawanan ng Dalagang Sion;
umiiling sa likuran mo ang Dalagang Jerusalem.
22 Sino’ng hinamak mo’t nilapastangan,
sinigawa’t tinitigan?
Ang Banal ng Israel!
23 Sa ’yong mga sugo, hinamak mo ang Pa¬nginoon
Sapagkat sinabi mo: Sa dami ng karwahe ko,
naakyat ko ang napakatataas na mga bundok,
ang pinakamatayog na lugar ng Lebanon.
Pinutol ko ang pinakamatataas niyang sedro,
ang pinakamagagandang mga sipres.
Narating ko ang pinakamalalayong tuktok
at masusukal na gubat.
24 Naghukay ng mga balon at uminom;
tinuyo ng aking mga talampakan ang lahat ng batis ng Ehipto.
25 Hindi mo ba naririnig na itinakda ko na ito noon pa mang una?
Isasagawa ko ngayon ang binalak ko noon:
gigibain ang napapaderang mga lunsod
at gagawing bunton ng mga guho.
26 Nanlulupaypay ang mga tagaroon,
gulung-gulo at nasisiraan ng loob,
tulad ng damo at murang halaman,
ng damo sa mga bubungan,
na nalalanta na bago pa man sumupling.
27 Alam ko kung kailan ka tumatayo o na¬uupo,
at kung kailan ka galit sa akin.
28 Dahil sa galit mo sa akin
at dahil narinig ko ang kayabangan mo,
ilalagay ko ang aking kawit sa ilong mo
at ang aking bokado sa iyong bibig,
at pababalikin kita sa daang iyong pinangga¬lingan.
29 Ito ang magiging tanda para sa iyo, Ezekias: sa taong ito’y kakanin mo ang anu¬mang natira sa pag-aani at sa susunod na taon naman ang anumang kusang sumisibol. Ngunit sa ikatlong taon ay maghahasik kayo at mag-aani, magtatanim ng ubas at kakain ng bunga nito.
30 May malalabi sa bayan ng Juda na muling mag-uugat sa ilalim at magbubunga sa ibabaw. 31 Sapagkat may malalabi mula sa Jerusalem at may mga natirang buhay na nagmumula sa Bundok Sion. Ang selosong pag-ibig ni Yawe at ng mga Hukbo ang mag¬sasakatuparan nito.
32 Kaya ito ang sinasabi ni Yawe tungkol sa hari ng Asiria: Hindi siya makapapasok sa lun¬sod na ito, ni makatutudla isa mang pa¬laso. Hindi niya ito malulusob nang may toreng de-gulong ni makukubkob ito. 33 Hindi nga siya makapapasok sa lunsod na ito, ba¬balik siya sa daang kanyang pinanggali¬ngan. Ito ang salita ni Yawe. 34 Ipagtatanggol ko ang lunsod na ito at ililigtas alang-alang sa aking sarili at kay David na aking lingkod.”
35 Nang gabi ring iyon ay lumabas ang Anghel ni Yawe at pinatay ang sandaa’t walumpu’t limang libong lalaki sa kampo ng mga Asirio. Sa oras ng paggising kina¬bu¬kasan, hayun! pa¬tay nang lahat, mga bang¬kay na lamang.
36 Kaya pauwing umalis si Senakerib na hari ng Asiria, at nanirahan sa Ni¬neve.
37 Nang sumasamba siya sa templo ng kanyang diyos na si Nisrok, pinatay siya sa tabak ng kanyang mga anak na sina Adramelek at Sareser na nagsita¬kas na¬man sa lupain ng Ararat. At ang kanyang anak na si Esarhadon ang nagharing ka¬halili niya.
Nagkasakit si Ezekias
20 1 Nang mga araw na iyon, nagkasakit nang malubha si Ezekias at nasa bingit na ng kamatayan. Pinuntahan siya ng propetang si Isaias na anak ni Amos, at sinabi: “Ito ang sabi ni Yawe: Isaayos mo na ang iyong sambahayan pagkat mamamatay ka na; hindi ka na gagaling.”
2 Humarap sa dingding si Ezekias at nana¬langin kay Yawe, 3 “O Yawe! Alalahanin mong lumakad ako sa harap mo nang buong puso’t katapatan, ginawa ko ang nakalu¬lugod sa iyong paningin.” At buong kapai¬tang umiyak si Eze¬kias.
4 Hindi pa nararating ni Isaias ang gitnang patyo nang dumating sa kanya ang salita ni Yawe: 5 “Bumalik ka at sabihin kay Ezekias na pinuno ng aking bayan ang sinasabi ni Yaweng Diyos ng kanyang amang si David: Narinig ko ang iyong dalangin at nakita ang iyong mga luha. Pagagalingin kita. Sa ikatlong araw mula ngayon, aakyat ka sa Bahay ni Yawe. 6 Darag¬dagan ko pa ng labin¬limang taon ang iyong buhay, at ililigtas kita at ang lunsod na ito mula sa kapang-yarihan ng hari ng Asiria. Ipagtatanggol ko ito alang-alang sa akin at sa aking lingkod na si David.”
8 Sinabi ni Ezekias kay Isaias: “Ano ang magiging palatandaan na pagagalingin ako ni Yawe at papanhik ako sa Bahay ni Yawe sa loob ng tatlong araw?” 9 Sumagot si Isaias: “Ito ang magiging palatandaan mo sa ngalan ni Yawe, na tutuparin nga ni Yawe ang kanyang sinabi: ‘Gusto mo bang ang anino ng ikalawang palapag ay umabante nang sam¬pung baitang o umatras?” 10 Sinabi ni Eze¬kias: “Madaling uma¬bante nang sam¬pung baitang ang anino pero magiging kahanga-hanga kung aatras ito nang sampung bai¬tang.” 11 Tumawag ang propetang si Isaias kay Yawe, at baitang-baitang na pina¬atras ni Yawe ang anino sa sampung baitang sa hagdan na dating sinasakop nito.
7 At sinabi ni Isaias: “Magdala rito ng pina¬tuyong bunga ng igos.” Nagdala nga niyon at itinapal iyon sa sugat, at siya’y gumaling.
12 Nagpadala noon ng mga sulat at isang re¬galo kay Ezekias si Merodac-Baladan na anak ni Baladang hari ng Babilonia, sa¬pagkat nabalitaan niyang nagkasakit ito. 13 Ikinatuwa ito ni Ezekias, at ipinakita sa mga sugo ang kanyang kabang-yaman – ang pilak, ang ginto, ang ma-bangong rekado at pabangong-langis, ang kan¬yang mga san¬data at lahat ng laman ng kanyang mga bodega. Walang bagay sa palasyo o sa kaha¬rian niya na hindi ipinakita ni Ezekias sa kanila.
14 At pinuntahan ng propetang si Isaias si Eze¬kias, at nagtanong: “Ano’ng sabi ng mga taong iyon at saan sila galing?” Sumagot ang hari: “Galing sila sa isang malayong lupain, sa Babilonia.” 15 Sinabi ni Isaias: “At ano ang nakita nila sa iyong bahay?” Sumagot ang hari: “Nakita nila ang lahat ng nasa bahay ko; walang nasa kabang-yaman na hindi ko ipinakita sa kanila.”
16 Kaya sinabi ni Isaias kay Ezekias: “Pa¬kinggan mo ang salitang ito ni Yawe: 17 Dara¬ting ang araw na lahat ng nasa bahay mo at lahat ng tinipon ng iyong mga ninuno hang¬gang sa araw na ito ay hahakutin sa Babi¬lonia; wa¬lang matitira, sabi ni Yawe. 18 At kukunin ang ilan sa iyong mga anak na lalaki na sarili mong dugo at laman para maging mga eunuko sa palasyo ng hari ng Babi-lonia.” 19 Sumagot si Ezekias kay Isaias: “Maganda ang sinabi ni Yawe,” sapagkat na¬isip niya: “Ayos lang, basta panatag at ligtas ako sa buhay ko.”
20 Ang iba pang tungkol kay Ezekias at ang lahat tungkol sa kanyang kagitingan, kung paano niya itinayo ang malaking tangke ng tubig at kung paano ito nagbigay ng tubig sa lunsod ay nasa Mga Pangyayari sa mga Hari ng Juda. 21 Nang mahimlay si Ezekias sa piling ng kanyang mga ninuno, si Manases na kanyang anak ang naghari ng kahalili niya.
Manases, hari ng Juda
21 • 1 Labindalawang taon si Manases nang maging hari at limampu’t limang taon siyang naghari sa Jerusalem. Hef¬ziba ang pa¬nga¬lan ng kanyang ina.
2 Ginawa niya ang masama sa paningin ni Yawe at tinularan ang kasuklam-suklam na mga kaugalian ng mga bansang pinalayas ni Yawe sa lupain para ibigay iyon sa mga Israelita. 3 Itinayo niyang muli ang mga altar sa burol na winasak ng kanyang amang si Ezekias, at nag¬¬tayo pa siya ng mga altar para sa Baal. Gumawa siya ng sagradong posteng gaya ng ipinagawa ni Ahab na hari ng Israel. Lumuhod siya sa harap ng lahat ng bituin sa langit at sinamba ang mga iyon. 4 Nagtayo siya ng mga altar sa patyo ng Bahay ni Yawe na siyang tinukoy ni Yawe sa pag-sasa¬bing: “Sa Jerusalem ko patitirahin ang aking Pangalan.”
5 Nagtayo siya ng mga altar para sa mga bituin sa langit sa dalawang patyo sa Bahay ni Yawe. 6 Sinunog niya bilang handog ang kan¬yang anak na lalaki. Ginamit niya ang panghu¬hula at mahika, at nagtalaga ng mga mang¬hu¬hula at salamangkero. Marami siyang ginawang masama sa paningin ni Yawe, na ikinagalit nito. 7 At nagtayo pa siya ng sagradong posteng Asera sa Bahay ni Yawe gayong sinabi ni Yawe kay David at sa anak nitong si Solomon:
8 “Sa Bahay na ito ko ilalagay ang aking Pa¬¬nga¬lan magpasawalang-hanggan sapag¬kat pinili ko ang Jerusalem mula sa lahat ng tribu ng Israel. Hindi ko na pagagalain pa ang Israel na malayo sa lupaing bigay ko sa ka¬ni¬lang mga ninuno, kung sisikapin nilang tuparin ang buong batas na bigay sa kanila ng aking lingkod na si Moises.”
9 Ngunit hindi sila nakinig. Iniligaw sila ni Ma¬nases, at mas masahol pa ang ginawa nila kaysa mga bansang pinaalis ni Yawe sa harap ng mga Israelita. 10 Kaya nagsalita si Yawe sa pamamagitan ng kanyang mga lingkod na pro¬¬peta at sinabi:
11 “Pinag-ibayo ni Manases na hari ng Juda ang mga kasuklam-suklam na gawain, at mas masahol pa ang ginawa niya kaysa mga Amor¬reo noon. Pinapagkasala niya ang sambaya¬nan ng Juda sa pamamagitan ng kanyang mga diyus-diyusan.
12 Kaya dadalhan ko ang Jerusalem at Juda ng isang napakalaking kapahamakan na mapa-pahugong sa mga tainga ng sinu¬mang maka¬rinig nito. Sasapitin ng Jerusalem at ng mga hari nito ang kapalaran ng Samaria at ng sam¬ba¬hayan ni Ahab. 13 Pupu¬nasin ko ang Jeru¬salem tulad ng pagpu¬pu¬nas sa pinggang nililinis na iti¬na¬taob pag¬katapos. 14 Palalayasin ko ang na¬la¬labi pa sa aking bayan at ibibigay sila sa ka¬may ng kanilang mga kaaway para biktima¬hin at samsaman. 15 Sapagkat ginawa nila ang ma¬sama sa aking paningin at ginalit ako mula sa araw na lumabas mula sa Ehipto ang kani¬lang mga ninuno hanggang ngayon.”
16 Nagpadanak din ng dugo ng mga walang-sala si Manases at napuno nito ang Jerusalem sa magkabilang-dulo. Bukod pa rito’y pinapag¬kasala niya ang Juda, kaya ginawa nila ang ma¬sama sa paningin ni Yawe. 17 Ang iba pang tung¬kol kay Manases, ang lahat niyang ginawa at lahat niyang kasalanan ay nasa Mga Pangya¬yari sa Mga Hari ng Juda.
18 Nahimlay si Manases sa piling ng kan¬yang mga ninuno, at inilibing sa hardin ng kanyang bahay, na halamanan ng Uza. At si Amon na kanyang anak ang nagharing kahalili niya.
19 Dalawampu’t dalawang taon si Amon nang magsimulang maghari, at dalawang taon siyang naghari sa Jerusalem. Ang pa¬ngalan ng kanyang ina ay Mesulemet na anak ni Harus, mula sa lunsod ng Yotba. 20 Gi¬nawa niya ang masama sa paningin ni Yawe, tulad ng kanyang amang si Manases. 21 Ganap niyang sinundan ang mga yapak ng kanyang ama – pinaglingkuran niya ang mga diyus-diyusang pinaglingkuran ng kanyang ama at niyukuan niya ang mga iyon. 22 Iniwan niya si Yaweng Diyos ng kanyang mga ninuno, at hindi tinahak ang landas ni Yawe.
23 Nagsabwatan ang mga opisyal ni Amon la¬ban sa kanya, at pinatay siya ng mga ito sa kanyang bahay. 24 Ngunit pinatay naman ng mga mamamayan ang lahat ng nagpakana laban sa hari, at si Yosias na kanyang anak ang iniluklok nilang haring kahalili niya.
25 Ang iba pang tungkol kay Amon at lahat niyang ginawa ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Juda. 26 Inilibing siya sa kanyang puntod sa halamanan ng Uza. At si Yosias na kan¬yang anak ang nagharing kahalili niya.
Nadiskubre ang Aklat ng Batas
22 • 1 Walong taon si Yosias nang mag¬¬simulang maghari at tat¬lum¬pu’t isang taon siyang naghari sa Jeru¬salem. Ang kanyang ina ay si Yedi¬dang anak ni Asias ng Boskat. 2 Ginawa niya ang tama sa paningin ni Yawe, at sinun¬dan ang mga yapak ng kanyang amang si David, na hindi lumihis sa kanan man o sa kaliwa.
3 Sa ikalabingwalong taon ng kanyang paghahari, sinugo ni Haring Yosias sa Bahay ni Yawe ang kanyang sekretaryong si Safan na anak ni Asalia na anak naman ni Mesulam, at sinabi: 4 “Puntahan mo ang punong-paring si Helkias at ibigay sa kanya ang perang inialay ng mga tao sa Bahay ni Yawe, na nilikom ng mga bantay-pinto. 5 At kapag napag-isa na ang mga iyon ay ipagkatiwala naman sa mga namamahala sa Bahay ni Yawe. Baba¬ya¬ran nila sa perang ito ang mga nagku¬kum¬¬puni sa Bahay. 6 Baya¬ran ang mga karpintero, mga tagapagtayo at mga kan¬tero. At pabilhin din sila ng mga kahoy at mga batong kailangan sa pagpapa¬ayos ng Bahay. 7 Ngunit huwag silang hihi¬ngan ng kuwenta ng gastos sa¬pag¬kat mata¬ta¬pat silang tao.”
8 Sinabi noon ng punong-paring si Hel¬kias sa sekretaryong si Safan: “Na¬tag¬puan ko ang Aklat ng Batas sa Bahay ni Yawe.” Ibinigay niya iyon kay Safan, at binasa naman nito iyon. 9 Nag¬punta si Safan sa hari at sinabi: “Nalikom na namin ang pera sa Bahay at naipagkatiwala na sa mga namamahala sa Bahay para maipaayos ito.” At idinugtong niya: “May ibinigay na libro sa akin ang pa¬ring si Helkias.”
10 At binasa ni Safan ang aklat sa harap ng hari. 11 Nang marinig ng hari ang ni¬lalaman ng aklat, winarak niya ang kan¬yang damit, 12 at iniutos kina Helkias, Ahi¬kam na anak ni Safan, Akbor na anak ni Mikayas at sa sekretaryong si Safan at sa ministro niyang si Asaias: 13 “Sige, ita¬nong ninyo kay Yawe kung ano ang ibig sabihin ng nilalaman ng librong ito na natagpuan mo. Tanungin ninyo siya para sa akin, para sa bayan at sa buong Juda. Hindi pina¬kinggan ng ating mga ninuno ang sinasabi sa aklat na ito, ni ang mga ordinansa, kaya nag-aapoy ang galit ni Yawe laban sa atin.”
14 Kinonsulta ng paring si Helkias at nina Ahikam, Akbor, Safan at Asaias ang pro¬petang si Hulda na maybahay ni Salum na anak ni Tikba na anak naman ni Harhas, na tagapag-ingat ng mga damit. Sa bagong lunsod sa Jeru¬salem siya nakatira.
15 Sumagot si Hulda: “Sabihin ninyo sa taong nagsugo sa inyo sa akin na 16 ito ang sinasabi ni Yawe: Dadalhan ko ng kapahamakan ang lugar na ito at ang mga tagarito ayon sa lahat ng salita sa librong binasa ng hari ng Juda, 17 sapag¬kat iniwan nila ako at nagsunog sila ng insenso sa kara¬ngalan ng ibang mga diyos. Napopoot ako sa lugar na ito dahil sa lahat nilang ginawa, at di maapula ang apoy ng aking poot.
18 Sabihin ninyo ang sagot na ito sa hari ng Juda na nagsugo sa inyo para sumangguni kay Yawe. Ito ang sinasabi ni Yaweng Diyos ng Is¬rael: Narinig mo ang mga salitang iyon. Ngu¬nit hindi aabot sa iyo ang mga babala ng librong ito 19 dahil naantig ang iyong puso at nagsisi ka sa harap ni Yawe nang marinig mo ang sinabi ko laban sa lugar na ito at sa mga tagarito na ma¬-giging paksa ng pagtataka at sumpa. Wi¬na¬rak mo ang iyong damit at umiyak sa harap ko, at dininig kita, sabi ni Yawe. 20 Kayat maka¬ka¬pi¬ling mo ang iyong mga ninuno; mamamatay ka at ililibing na mapayapa. At hindi makikita ng iyong mga mata ang alinman sa mga ka¬pahamakang ipadadala ko sa lugar na ito.”
Repormang panrelihiyon ni Yosias
23 1 Tinawag ng hari sa kanyang tabi ang lahat ng matatanda sa Juda at Jerusalem. 2 At umakyat siya sa Bahay ni Yawe, kasunod ang mga sambayanan ng Juda at Jerusalem. Sumama sa kanya ang mga pari at ang mga propeta, at ang buong bayan, mula sa pinakabata hang¬gang sa pinakamatanda. Nang nagkaka¬tipon na ang lahat, binasa ng hari ang Aklat ng Batas na natagpuan sa Bahay ni Yawe.
3 Tumayo ang hari sa tabi ng haligi; pinag¬tibay niya ang tipan sa harap ni Yawe sa pangangakong susunod sa kanya, buong puso at buong espiritung susundin ang mga utos, pasya at ka¬uga¬lian ni Yawe, at tutuparin ang tipan ayon sa nasusulat sa Aklat.
Kasama niyang pinanumpaan ng bu¬ong bayan ang tipan.
4 At iniutos ng hari sa punong-paring si Helkias at sa iba pang mga paring ma¬baba ang ranggo, at sa lahat ng ban¬tay-pinto na ilabas ang lahat ng bagay na ipi¬nagawa para sa Baal, Asera at sa mga bituin sa langit. Ipina¬sunog ng hari ang mga iyon sa labas ng Jerusalem, sa ti-wang¬wang na lupain ng Kidron, at ipina¬dala ang abo sa Betel.
5 Pinalayas ni Yosias ang mga paga¬nong paring hinirang ng mga hari ng Juda na nag-alay ng mga handog sa mga altar sa burol sa iba’t ibang lunsod ng Juda at sa mga karatig ng Jerusalem, ang mga nag-alay ng insenso sa Baal, sa araw, sa buwan, sa mga bituin at sa buong kala¬ngi¬tan. 6 Inilabas sa Je¬rusalem ang Sagra¬dong Posteng nasa Bahay ni Yawe, dinala sa batis ng Kidron at doon sinunog, at iti¬napon ang abo sa libingang-bayan.
7 Ipinagiba ng hari ang bahay ng mga baklang nagbibili ng sarili (tulad ng gi¬na¬gawa sa kulto ng Asera). Nasa loob ito ng mga patyo ng Bahay ni Yawe, at sa bahay ding ito naghahabi ng belo ang mga ba¬bae para sa Asera.
8 Pagkatapos nito, pinapunta niya sa Jerusalem ang lahat ng paring nasa mga lunsod ng Juda, at winasak niya ang lahat ng altar sa burol na pinag-alayan nila ng handog mula Berseba sa timog hanggang Geba sa hilaga. Winasak niya ang Altar ng mga Pintuan na nasa bungad ng Pintuan ni Josue na go¬bernador ng lunsod. Nasa gawing kali¬wa ito ng pintuang pasukan ng lun-sod.
9 Ang mga pari namang naglingkod sa mga altar sa burol ay hindi na naka¬pag-alay ng handog sa Bahay ni Yawe sa Jerus¬alem. Kumain sila ng tinapay na walang lebadura kasama ng iba pang mga pari.
10 Ipinagiba ng hari ang lugar na tinawag na Topet sa lambak ng Ben-Hinom upang wala nang makapagsunog ng kanilang anak na lalaki at babae ayon sa ritwal ni Molek. 11 Inalis niya sa pasukan ng Bahay ni Yawe ang mga kabayong itinalaga ng mga hari ng Juda sa araw; nasa bul-wagan ang mga ito, malapit sa bahay ni Natanmelek na isang opisyal sa pa¬lasyo. At sinunog ang mga karwaheng inihandog sa araw. 12 May mga altar na ipinatayo ng mga hari ng Juda sa bubungan ng palasyo ni Ahaz. Mayroon ding mga altar na ginawa ni Manases sa dala¬wang patyo sa Bahay ni Yawe. Ipinawasak na lahat ni Yosias ang mga ito hanggang maging pulbos at ipinatapon sa batis ng Kidron.
13 Giniba ng hari ang mga altar sa burol na nakaharap sa Jerusalem, sa timog ng Bun¬dok ng Mga Olibo. Itinayo ang mga ito ni Solomong hari ng Israel para kay Astarteng diyos ng mga Sidonio; kay Kemos na diyos ng Moab; at kay Milkom na diyos ng mga Amonita. 14 Dinurog ng hari ang mga sag¬radong bato, pinutol ang mga sagradong poste, at tinambakan ng mga buto ng tao ang mga lugar na ito para gawing di-malinis.
• 15 Naroon din ang santuwaryo ng Betel na kinaroroonan ng altar na itinayo ni Yero¬boam na hari ng Israel; ang pag¬sambang ito ang na¬ging pagkakasala ng Israel. Winasak ng hari ang santuwaryo at ang altar; sinunog niya at d¬inurog ang santuwaryo at sinunog din ang sa¬gradong poste. 16 Sa paglinga ni Yosias, naka¬ki¬ta siya ng mga nitso sa bun¬dok; ipinahukay niya ang mga buto at ipina¬sunog ang mga iyon sa altar para lapas¬tanganin ito. Kaya natupad ang salita ni Yawe na ipinahayag ng tao ng Diyos habang naka¬tayo si Yeroboam sa tabi ng altar sa isang piyesta. Napansin ni Yosias ang libingan ng taong ito ng Diyos, 17 at sinabi niya: “Anong bantayog ang nakikita kong iyon?” Si¬nabi sa kanya ng mga tagalunsod: “Iyon ang li¬bingan ng tao ng Diyos na dumating galing Ju¬da para ipahayag ang ginawa mo ngayon sa a¬ltar ng Betel.” 18 Iniutos ng hari: “Bayaan nin¬¬yong ma¬na¬¬himik ang kanyang mga buto.” At hindi nga ginalaw ang kanyang mga buto, ka¬sa¬¬ma ang mga buto ng prope¬tang taga-Samaria.
19 Inalis din ni Yosias ang lahat ng templo sa burol sa mga lunsod ng Samaria. Ikinagalit nga ni Yawe ang mga itinayong iyon ng mga hari ng Israel. At ginawa ng hari sa mga iyon ang gi¬nawa niya sa templo ng Betel.
20 Pinatay niya sa mga altar ang lahat ng pari ng mga altar sa burol na natagpuan doon, at nagsunog siya ng mga buto ng tao sa mga altar. At saka siya nagbalik sa Jeru¬salem.
21 Iniutos ito ng hari sa buong bayan: “Ipag¬di¬wang ang Paskuwa sa karangalan ni Yaweng inyong Diyos, ayon sa nasusulat sa Aklat na ito ng Tipan.”
22 Wala pang Paskuwang naipagdiriwang na tulad nito mula sa panahon ng Mga Hukom na namahala sa Israel, o noong pa¬nahon ng mga hari ng Israel at ng Juda. 23 Ipinag¬diwang ang Paskuwa sa Jerusalem sa ikalabingwalong taon ni Haring Yosias.
24 Sinunod ni Yosias ang lahat ng sinasabi ng Batas na nasusulat sa aklat na natagpuan ng paring si Helkias sa Bahay ni Yawe. Ini¬ligpit niya ang mga espiritista at mga mang¬huhula, ang maliliit na diyos ng sam¬bahayan at maru¬ruming diyus-diyusan, at lahat ng kasuklam-suklam na bagay na nakita sa lu¬pain ng Juda at Jerusalem.
25 Hindi pa kailanman nagkaroon ng haring tulad niya, na nagbalik kay Yawe nang buo niyang puso, buong kaluluwa at buong lakas, at sumunod sa lahat ng Batas ni Moises; at hindi na rin nakakita pa ng isang haring tulad niya.
26 Sa kabila nito’y hindi pa rin nilayuan ni Yawe ang lagablab ng kanyang poot. Nag-apoy ito laban sa Juda dahil sa mga pinakanakaiinis na gawa ni Manases. 27 Kaya sinabi ni Yawe: “Ilalayo ko rin sa aking harap ang Juda, kung paano kong inilayo ang Israel; hindi ko na isasaalang-alang ang Jerusalem na lunsod na aking pinili ni ang Bahay na sinabi kong ‘Dito nananahan ang aking Pangalan’.”

• 28 Ang iba pang tungkol kay Yosias at ang lahat ng kanyang ginawa ay nasa Mga Pang-yayari sa Mga Hari ng Juda. 29 Nang panahong iyon, tumawid sa Ilog Eufrates si Paraong Neko ng Ehipto para makianib sa hari ng Asur. Lu¬mabas si Haring Yosias para makipagharap dito ngunit pinatay siya ni Neko sa Megiddo nang makita siya nito. 30 At mula sa Megiddo ay dinala sa Jerusalem ng mga alipin ni Yosias ang kan¬yang bangkay na sakay sa isang karwahe, at inilibing siya sa kanyang libingan. At kinuha ng mga mamamayan si Yoacaz na anak ni Yosias, pinahiran ng langis at ginawa itong hari na kahalili ng kanyang ama.
Mga anak ni Yosias
31 Dalawampu’t tatlong taon si Yoacaz nang magsimulang maghari, at tatlong buwan siyang naghari sa Jerusalem. Si Ha¬mital na anak ni Jeremias ng Libna ang kanyang ina. 32 Ginawa niya ang masama sa paningin ni Yawe, tulad ng kanyang mga ninuno. 33 Ikinadena ni Paraong Neko si Yoacaz sa Ribla, sa lupain ng Hamat, sapagkat ayaw niya itong maghari sa Jerusalem. At pinagbuwis niya ang lupain ng sandaang baretang pilak at sampu ng ginto. 34 At inilagay niyang hari si Eliakim na anak ni Yosias bilang kahalili ng kanyang ama, at pinalitan ng Yoakim ang pangalan nito. Ngu¬nit isinama niya si Yoacaz at dinala sa Ehipto, at doon ito namatay.
35 Ibinigay ni Yoakim ang pilak at ginto kay Paraon. At para mabayaran ang buwis na iyon na itinakda nito sa kanya, pinatawan niya buwis ang buong lupain. Kailangang magbayad ng kanyang kota ang bawat isa batay sa kanyang ari-arian. Kaya siningil ni Yoakim sa buong ba¬yan ang ginto at pilak na ibibigay kay Paraon.
36 Dalawampu’t limang taon si Yoakim nang magsimulang maghari at labing-isang taon siyang naghari sa Jerusalem. Si Zobi¬dang anak ni Pedayas ng Ruma ang kanyang ina. 37 Ginawa niya ang masama sa paningin ni Yawe tulad ng kanyang mga ninuno.
Pananakop ni Nabucodonosor
24 1 Nang panahong iyon, sinalakay ni Nabucodonosor na hari ng Babilonia ang lupain. Tatlong taong napailalim sa kanya si Yoakim at saka naghimagsik.
2 Nagpadala si Yawe ng mga pangkat ng mga Kaldeo, Arameo, Moabita at Amonita laban kay Yoakim. Sinalakay nila ang lupain ng Juda at winasak ito ayon sa salita ni Yawe na ipina¬hayag sa pamamagitan ng kanyang mga lingkod na propeta.
3 Nangyari ang lahat ng ito nang dahil lamang sa utos ni Yawe. Niloob niyang pa¬layasin sa kan¬yang harapan ang bayan ng Juda dahil sa mga kasalanan ni Manases at sa lahat ng ginawa nito, 4 at dahil sa dugo ng mga walang-sala na pinadanak nito at pu¬muno sa buong Jerusalem. Dahil sa lahat ng ito kaya ayaw magpatawad ni Yawe.
5 Ang iba pang tungkol kay Yoakim at sa lahat niyang ginawa ay nasa Mga Pangyayari sa Mga Hari ng Juda. 6 Nahimlay si Yoakim sa piling ng mga ninuno. At si Yoakin na kan¬yang anak ang nagharing kahalili niya.
7 Hindi na muling umalis sa sariling lupain ang hari ng Ehipto sapagkat nasakop na ng hari ng Babilonia ang lahat niyang lupain mula sa batis ng Ehipto hanggang Ilog Eufrates.
Unang pagkatapon
• 8 Labingwalong taon si Yoakin nang hu¬malili siya sa kanyang ama, at tatlong buwan siyang naghari sa Jerusalem. Si Nehustang anak ni Elnatan ng Jerusalem ang kanyang ina. 9 Ginawa niya ang ma¬sama sa paningin ni Yawe, tulad ng kan¬yang ama.
10 Dumating nang panahong iyon ang mga opisyal ni Nabucodonosor na hari ng Babilonia para salakayin ang Jerusalem at pinaligiran ng mga ito ang lunsod. 11 Du¬¬mating naman si Nabucodonosor nang kinukubkob na ng kanyang mga ta¬uhan ang siyudad.
12 Sumuko si Yoaking hari ng Juda, ka¬sama ang kanyang ina, ang kan¬yang mga alipin, mga pinuno at mga opisyal ng pa¬lasyo. Ikawalong taon noon ng pag¬ha¬hari ni Nabu¬codonosor. Ibini-lang¬go siya ni Nabuco¬donosor 13 at ki¬nuha ang mga ka¬yamanan sa Bahay ni Yawe at sa bahay ng hari. Sinira rin niya ang lahat ng bagay na yari sa ginto na gina¬wa ni Solomong hari ng Israel sa santuwaryo ni Yawe. Kaya na¬¬¬tupad ang salita ni Yawe.
14 Ipinadeport ni Nabucodonosor ang lahat ng mga pinuno at mga kilalang tao, ang mga panday at mga manggagawa, lahat ng lalaking magi¬giting at mandi¬rigma. Sampung libong lahat ang ipina¬deport sa Babilonia. Ang mga kara¬niwang tao lamang ang naiwan. 15 Dinala ring bi¬hag ni Nabuco¬donosor si Yoakin, ang ina nito at mga asawa, ang mga opisyal sa palasyo at ang mga ki¬lalang tao ng lupain.
16 Kaya ipinadeport sa Babilonia ng hari ng Babilonia ang lahat ng pitong libong mahahalagang tao, sanlibong pan¬day at manggagawa at lahat ng ma¬gi¬giting na mandirigma.
17 Ginawa niyang hari ng Jerusalem si Matanias na tiyo ni Yoakin bilang ka¬halili ni Yoakin, at ginawang Sedekias ang pangalan nito.
18 Dalawampu’t isang taon si Sedekias nang maghari at labing-isang taon siyang naghari sa Jerusalem. Si Hamutal na anak ni Jeremias ng Libna ang kanyang ina. 19 Ginawa niya ang masa-ma sa pa¬ningin ni Yawe, tulad din ng ginawa ni Yoakin. 20 Kaya bumagsak ang galit ni Yawe sa Jerusalem at Juda, hanggang pala¬yasin niya ang mga ito sa kanyang harapan.
Sinakop at winasak ng mga Kaldeo ang Jerusalem
25 1 Sa ikasiyam na taon ng paghahari ni Sedekias, sa ikasampung araw ng ikasampung buwan, dumating sa Jerusalem si Nabucodonosor na hari ng Babilonia, kasa¬ma ang buo niyang hukbo. Nagkampo sila sa labas ng lunsod at nag¬tayo ng pangkub¬kob sa paligid nito. 2 Ki¬nubkob ang lun¬sod hanggang sa ika¬labing-isang taon ni Sedekias.
3 Sa ikasiyam na araw ng ikapat na buwan, tumindi ang taggutom sa lunsod, at walang tinapay na makain ang mga mamamayan. 4 Kayat nang ma¬bu¬tas ang pader ng lunsod, nagsitakas sa dilim ng gabi ang buong hukbo ng Juda sa pintuang nasa pagitan ng dalawang pader na malapit sa hardin ng hari, samantalang naka¬paligid pa sa lunsod ang mga Kaldeo at tumakas sila pa-Araba.
5 Hinabol ng mga Kaldeo si Haring Sedekias at naabutan siya sa kapata¬gan ng Jerico. Kayat napahiwalay sa kanya at nag¬kawatak-watak ang buo niyang hukbo.
6 Nabihag ng mga Kaldeo ang hari at dinala siya sa Ribla sa lupain ng Hamat at doon siya hinatulan ng hari ng Babi¬lonia. 7 Sa harap niya, pinatay ng hari ng Babi¬lonia ang kanyang mga anak na lalaki. Pagkatapos ay dinukit nito ang kanyang mga mata, ikinadena sa dalawang tani¬ka-lang tanso at dinala sa Ba¬bilonia.
8 Sa ikapitong araw ng ikalimang bu¬wan ng ikalabinsiyam na taon ni Na¬bu¬codonosor na hari ng Babilonia, pi¬na¬sok ni Nabuzaradang pinuno ng mga bantay at opisyal ng hari ng Babilonia ang Jeru¬salem. 9 Sinunog nito ang Ba¬hay ni Yawe at ang palasyo ng hari, at lahat ng maha¬ha-lagang bahay sa Jeru¬salem. 10 Giniba ng hukbong Kaldeo sa pamumuno ng pi¬nuno ng mga bantay ang lahat ng pader na nakapaligid sa Jerusalem.
11 Binihag at dinala ni Nabuzaradang pinuno ng mga bantay ang labi ng mga taumbayang nanatili sa lunsod, ang mga sumapi sa hari ng Babilonia at ang nala¬labi pa sa mga manggagawa. 12 Ngu¬¬¬nit iniwan niya ang mga hamak at karani¬wang tao para magtrabaho sa mga uba¬san at magbungkal ng lupa.
13 Sinira ng mga Kaldeo ang mga hali¬ging tanso, ang mga patungan at ang Dagat na tanso sa Bahay ni Yawe, at di¬nala sa Babilonia ang lahat ng tanso.
Ikalawang pagkatapon
14 Tinangay rin nila ang mga kaldero, pala, panggupit ng mitsa, mga kutsara at lahat ng bagay na tanso na ginagamit sa altar. 15 Kinuha naman ng pinuno ng mga bantay ang mga insensaryo, mga plang¬ganang gamit sa pagwi¬wisik at lahat ng yari sa ginto o pilak. 16 Ang dalawang haligi, ang Dagat at ang mga patu¬ngang ipina¬gawa ni Haring Solomon para sa Bahay ni Yawe – di matimbang sa bigat ang lahat ng tansong ito!
17 May taas na dalawampu’t pitong talampakan ang bawat haligi. Nasa ibabaw ng bawat isa ang pinakatuktok na tanso na apat na talam¬pakan ang taas at napaliligiran ng isang lambat ng mga palamuting prutas na tanso.
18 Dinala ring bihag ng pinuno ng mga bantay ang punong-paring si Serayas, at ang puma-pangalawa ritong si Sofonias, pati ang tatlong bantay-pinto.
19 Kinuha rin niya sa mga nasa lunsod ang isang opisyal na pinuno ng hukbo, at limang tagapayo ng hari na nakita sa lunsod, pati ang kalihim ng pinuno na namamahala sa pagpapalista sa mga sundalo, at animnapu sa mga tauhan nito na natagpuan sa lunsod. 20 Kinu¬hang lahat ito ni Nebuzaradan at dinala sa hari ng Babilonia sa Ribla. 21 Ipina¬patay sila ng hari ng Babilonia doon sa Ribla sa lupain ng Hamat. Kaya itinapon ang Juda, malayo sa sariling lupain.
Gedalias, gobernador ng Juda
22 Sa mga nanatili sa bayan ng Juda na iniwan ni Nabucodonosor na hari ng Babilonia, itina-laga niyang gobernador si Gedalias na anak ni Ahikam na anak naman ni Safan. 23 Nang maba-litaan ng mga pinuno ng hukbo at ng kanilang mga tauhan na si Gedalias ang hinirang ng hari ng Babilonia bilang gobernador, pinuntahan nila si Gedalias sa Mizpa. Sila ay sina Ismael na anak ni Netanias, Yohanan na anak ni Karea, si Sera¬yas na anak ni Tanhumet na Netofita, si Yazanias na anak ng Maakati, at ang mga tauhan ng mga ito. 24 Nanum¬pa si Gedalias at sinabi sa kanila at sa kanilang mga tauhan: “Huwag ka¬yong matakot na pasakop sa mga Kaldeo. Ma¬na¬tili kayo sa lupain at pag¬lingkuran ang hari ng Babilonia, at magiging mabuti ang lahat para sa inyo.”

25 Ngunit sa ikapitong buwan, si Ismael na anak ni Netanias na anak ni Elisama, na kamag-anak ng hari, ay dumating kasama ang sampu niyang tauhan, at pinatay si Gedalias pati ang mga Judio at mga Kal¬deong kasama nito sa Mizpa. 26 Kaya nagsi¬takas pa-Ehipto ang buong bayan, mula sa pinakaaba hanggang sa pinaka¬dakila, kasama ang mga pinuno ng hukbo, dahil sa takot sa mga Kaldeo.
27 Sa ikatatlumpu’t pitong taon ng pagka¬deport kay Yoaking hari ng Juda, nagsi¬mulang maghari si Evil-Merodak na hari ng Babilonia, at nang taon ding iyon sa ika¬dalawampu’t pi¬tong araw ng ikalabin¬dalawang buwan, nahabag siya kay Yoakin at pinalaya ito mula sa pagka-bilanggo. 28 Mabait siyang kinausap nito at pina¬ki¬tunguhan nang mas mabuti kaysa iba pang mga haring kasama nito sa Babilonia.
29 Hinubad ni Yoakin ang damit ng bi¬langgo, at kumain siyang kasalo ang hari sa nalalabi pa niyang buhay.
30 Araw-araw siyang sinusustentuhan ng hari ng Babilonia sa lahat ng araw ng kan¬yang buhay.